OSMANLI DEVLETİ’NİN SEFARET İMAMLARI
Authors : Musa KILIÇ
Pages : 762-782
Doi:10.33692/avrasyad.543866
View : 15 | Download : 15
Publication Date : 2019-03-24
Article Type : Research Paper
Abstract :Osmanlı Devleti’nde gerek fevkalade elçiler ve gerekse ilk ikamet elçilikleri maiyetinde kimi zaman imamlara da yer verildiği görülmektedir. Fakat sefaret imamlarının gerçek manada kurumsal kimlik kazanması II. Abdülhamid döneminde gerçekleşmiştir. O’nun emriyle 1891 yılında bir düzenleme yapıldı. Büyükelçilik vasfına sahip Berlin, Londra, Paris, Roma, St. Petersburg ve Viyana’daki Osmanlı sefarethanelerine birer imam tayin edildi. Washington Sefaretinin büyükelçiliğe dönüştürülmesiyle bu sayı yediye çıkmıştır. Sefaret imamları imtihan sonucu Meşihat Dairesi tarafından seçilirdi. Görev süreleri II. Abdülhamid’in ısrarı ile bir yıl ile sınırlı tutuldu. Fakat ilk tayin edilen isimler, zorunlu bir istisna dışında, II. Abdülhamid’in saltanatının sonuna kadar görevlerinde kaldılar. Sefarethanelere yeni imamların tayini ancak II. Meşrutiyet ile birlikte yapılabildi. Bunun yanında imam tayinlerinde bazı değişiklikler de söz konusudur. Sefaret imamlarının sadece medrese mezunu olması yetersiz görüldüğü için Mekteb-i Hukuk mezunları arasından seçilmesine özen gösterildi. Ayrıca sefaret imamlarını belirleme işi Meşihat Dairesi yerine Hariciye Nezaretine bırakıldı. Her iki dönemde de yapılan düzenlemelere rağmen sefaret imamlığının belli bir temele oturtulabildiği söylenemez. Hatta ciddi bir görev tanımlaması dahi yapılmamıştır. Sefaret İmamları, sadece Osmanlı Devleti’nin değil aynı zamanda İslam halifesinin de Batılı devlet başkentlerindeki tek dini temsilcileriydi. Buna rağmen yeterince faydalı oldukları söylenemez. Bunların bazılarında dönemin ilmiye sınıfına mensup bir kişiye yakışmayacak hal ve davranışlar görülür. Fakat aralarında ilmi eserler kaleme alanlar ve önemli faaliyetlerde bulunan isimlere de rastlamak mümkündür. Sefaret imamlığı Osmanlı Devleti ile birlikte ortadan kalkacaktır. Yine de büyükelçilik kançılaryasının bir parçası olan bu memuriyeti bugünkü Diyanet İşleri Başkanlığı bünyesinde yurt dışında görev yapan din görevlilerinin öncüsü olarak kabul etmek gerekir.Keywords : Osmanlı Devleti, II Abdülhamid, II MeĢrutiyet, Büyükelçilik, Sefaret İmamı