TÜRK DESTANLARINDA KADINA YÖNELİK TEMEL TOPLUMSAL CİNSİYET ROLLERİ

Authors : Ülkü KARA

Pages : 362-370

Doi:10.33692/avrasyad.677664

View : 21 | Download : 15

Publication Date : 2020-06-15

Article Type : Other Papers

Abstract :Tarihin karanlık evrelerinden nispeten bilinen devirlere gelindiğinde anahanlık döneminden ata erkil döneme geçişin yaşandığı ve bu devrin genel itibarla ilk evresini destan devrinin şekillendirdiği ifade edilir. Türk kültürü açısından belirleyici zaman dilimlerinden biri olarak kabul edilecek destan devri kendi koşulları içerisinde kendi sosyal normlarını, sosyo ekonomik, sosyo kültürel ve sosyo politik koşullarını beraberinde geliştirmiş ve şekillendirmiştir. Kendinden önceki binlerce yıllık sürecin izleri olarak kabul edilecek mitik metinlerden izler taşıyan ve geleceğe bu izleri aktaran destanlar kendilerinden sonraki ve önceki dönemin yorumlanmasında temel materyalleri barındırırlar. Bu dönemin en temel unsuru doğal olarak kahraman merkezli bir bakış açısı ve bu çerçevede kozmosun kaosa dönüşmesini engellemek adına kahramanlara verilen görev ve sorumluluklardır. Türk coğrafyasının genişliği ve medeniyet dairesindeki etkileşim öğelerinin farklılığı nedeniyle zaman ve uzam açısından farklılıklar taşıması mümkün olmakla birlikte temel kök değerler açısından destanı oluşturan gerek erkek gerekse kadın kahramanın fonksiyonlarının büyük oranda ayniliği dikkat çekicidir. Milletleşme süreci açısından önemli bir evre olarak kabul edilecek bu dönemde, belirli öz değerler korunmakla birlikte birey ve toplum yaşamında çeşitli farklılıklar doğmuştur. Bu çalışma bu değişimleri ve değişimlerin arka planına yönelik öğeleri belirlemeyi hedeflemektedir. Bu amaçla mitik metinlerden başlanarak, Türk coğrafyasının farklı zaman dilimlerinden ve bölgelerinden ancak büyük oranda tarihsel kronoloji takip edilerek ve sosyo kültürel değişimler vurgulanarak destan merkezinde kadınlara yüklenen temel cinsiyet rollerinin belirlenmesi hedeflenmiştir.
Keywords : Toplumsal Cinsiyet, Destan