CLAUDE ADRIEN HELVÉTİUS VE EĞİTİMSEL EŞİTLİK

Authors : Özge CANGÖKÇE KOÇ, Hasan ÜNDER

Pages : 153-174

Doi:10.33692/avrasyad.709902

View : 14 | Download : 18

Publication Date : 2020-09-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma, Aydınlanma filozoflarının en radikal çevrecisi (nurture) ve eşitlikçisi sayabileceğimiz Claude Adrien Helvetius'un insan felsefesini, eğitimde eşitlik kavramı üzerinden tartışmayı hedeflemektedir. Çalışmada, Helvétius’un De l'Esprit (Ruh Üzerine) ve De l'Homme (İnsan Üzerine) isimli eserlerinde savunduğu “herkesin eşit öğrenme kapasitesi ile doğduğu, zihnin tüm melekelerinin basit duyumlara indirgenebileceği, erdem ve yeteneğin eğitimin bir sonucu olduğu ve eğitimin her şeye kadirliği” gibi belli başlı tezleri, eğitimde eşitlik problemi açısından içerdiği sonuçlar çerçevesinde tartışılmaktadır. Helvetius, doğuştancıların (nature) bireyler arasında doğuştan yetenek farklılıkları olduğundan eğitim imkânlarını ne kadar eşitlersek eşitleyelim, eğitimin sonuçlarının eşit olması imkânsızdır tezine karşı, bütün bireyler doğuştan eşit yapabilirliklere sahiptir, dolayısıyla eğitim imkânları ve çevresel şartlar tamamen veya neredeyse tamamen eşitlenirse eğitimin sonuçları da eşitlenebilir tezini savunur. Helvetius, başta Locke ve Condillac gibi filozoflardan etkilenmiş olsa da eğitim felsefesi açısından tüm çağdaşlarından farklı olarak başlı başına kendine özgü ve tam eşitlikçidir. Helvétius’un doğuştan eşitlik tezi, eğitimdeki başarı eşitsizliğini tamamen çevresel eşitsizliğe atfetmektedir. Çevresel eşitsizlik de sosyal reformlarla ve eğitimsel tedbirlerle eşitlenebileceği için, eğitim dâhil, kişinin maruz kaldığı çevreyi uygun biçimde düzenleyerek bireylere eşit bilişsel, duyuşsal ve motor becerilerin kazandırılabileceği savunulmaktadır. Ayrıca çalışmada, Helvetius’un radikal çevreciliğini destekleyen yakın zaman çalışmaları incelenmiş ve Helvetius’un eşitsizlikleri doğuştan özelliklere atıfla haklı çıkarma girişimlerine karşı duran görüşünün sonuçları irdelenmeye çalışılmıştır.
Keywords : Helvetius, eğitim, eşitlik, eğitim felsefesi