REFİK HALİD KARAY’IN “MEMLEKET YAZILARI”NDA HALK BİLİMİ VE MESLEK FOLKLORU

Authors : Fatih KÖKSAL

Pages : 30-39

Doi:10.33692/avrasyad.836084

View : 20 | Download : 12

Publication Date : 2020-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Refik Halid Karay, Türkiye Türkçesinin yazı dilinde kemâle ermesinde, Türk öykücülüğünün Anadolu’ya açılmasında büyük hizmetlerde bulunmuş devrin önemli yazarlarındandır. Yazar, muhalif kişiliği ile II. Meşrutiyet yıllarından yurda dönüş tarihi olan 1938’e kadar ülke siyasetinde adından oldukça söz ettirmiştir. Tuncay Birkan, Refik Halid Karay’ın 1938’de yurda dönüşüyle başlayan ve ölüm yılı 1965’e kadar süren gazete yazılarını “Memleket Yazıları” adıyla temalarına göre ayırıp 18 kitap halinde yayımlayarak günümüz okuyucusu ile buluşturur. Dönemin en çok ses getiren gazete ve dergilerinde yayınlanmış bu yazılar kültür, sanat içerikli temalarıyla sosyal bilimciler ve özellikle de halk bilimi için önemli bir kaynak durumundadır. Yazılar incelendiğinde görülecektir ki günlük yazı yazma ve yetiştirme endişesi onda yavanlık yaratmamış; günümüzde yapıldığı gibi gündelik iç ve dış siyaset hakkında basit yazılar yazarak gemisini yürütmemiş; bildiğimiz Refik Halid Türkçesi ile kültürlü bir yazı faaliyetine girişmiştir. Yazar, hemen her yazısında sözü, unutulmasından korktuğu âdet ve geleneklere, konak hayatına, mutfak kültürüne, halk etimolojisine, botaniğe, kalıplaşmış sözlere, masal ve fıkraya, mâniye, halk tiyatrosuna, halk taşıtlarına, modalara, inanışlara, mesleklere getirerek bildiklerini anlatmış; hatırlamadıklarını okuyucusuna sorup aktararak âdeta derleme faaliyetine girişmiş; halk bilimi araştırmacılarına kendi ve emsali olan “üç asırlık adamlar” dediği kültüre dair söz eden yazarlar tükenmeden derleme faaliyetine girişmeleri için öğütler vermiştir. Bu makalede, yazının sınırlarını çok aşacak “Memleket Yazıları”ndaki halk bilimi unsurları değil; yazarı bu hususta ilgili olmaya sevk eden amiller, Karay’ın halk bilimci tavrı ve yazarın meslek folkloruna içerik sağlayan yazıları üzerinde durulacaktır
Keywords : Refik Halid Karay, Tuncay Birkan, Memleket Yazıları,