ÜZEYİR HACIBEYOV'UN “ARŞIN MAL ALAN” OPERETİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Authors : Tülün MALKOÇ

Pages : 61-75

Doi:10.33692/avrasyad.902739

View : 19 | Download : 14

Publication Date : 2021-09-19

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu araştırmanın amacı Üzeyir Hacıbeyov’un müzisyen kimliğini ele alarak, birçok ülkede temsil edilen “Arşın Mal Alan” komik operetinin incelenmesidir. "Arşın Mal Alan" opereti ve Hacıbeyov'un kimliğine ait bilgileri toplayarak yeniden gündeme getirmek, Türk dünyası için değerli olan hala popülerliğini sürdüren bu eserin gelecek kuşaklara aktarılması amaçlanmaktadır. Operet’in özünde Azerbaycan toplumunun yapısı, kadın hakları ve özgürlüğü işlenmiştir. Bu eserin, İslam’ı ve İslam geleneklerini eleştirdiğini düşünenlerin yanı sıra kadınların özgürleşmesine yardımcı olması anlamında İslam ülkelerinde de çok popüler olması önemli bir gerçektir. Sahne aracılığıyla eskimiş gelenek ve görenekleri göz önüne sermeye devam ederken modern yapının gerekliliği de ortaya çıkmıştır. Bestecinin pozitif düşünce içinde oyunu yazdığı, eski feodal tüccar dünyasının perde arkasında kaldığı görülmüştür. Hacıbeyov, 20. yüzyıl Azerbaycan müziğini kendi halk ezgilerini önemseyerek, evrensel normlarla iç içe sentezleyerek, batı müziği armonisi ile birleştirerek Azerbaycan çağdaş müziğini oluşturmuştur. Azerbaycan müziğinin pek çok üslup özelliklerini estetik esaslarını belirlemiş ve geliştirmiştir. Üzeyir Hacıbeyli’nin “Arşın Mal Alan” opereti Azerbaycan’da kültürel ve sosyal değişim hareketlerinin hızlandığı bir dönemde kaleme alınmış ve bu yenileşme çabalarına bir katkı olarak sahneye konulmuştur. Eser, 20. y.y başlarındaki Azerbaycan halkının yaşantısından bir kesit ifade etmektedir. Eserdeki karakterler, hayatın içinden seçilmiştir dolayısıyla o dönemin sosyal, kültürel yaşantısını sunmaktadır. Yapılan araştırmada dönemin şartlarına göre yazılan operetin günümüzde de önemini koruduğu bilinmektedir.
Keywords : Üzeyir Hacıbeyov, Azerbaycan operası, Arşın Mal Alan, Halk şarkıları, muğam, lirik komedi