Bohça Geleneğinden Valiz Kültürüne Bir İnceleme

Authors : Fatma ATEŞ

Pages : 678-693

Doi:10.33692/avrasyad.1253399

View : 58 | Download : 82

Publication Date : 2023-06-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkler tarihin farklı dönemlerinde göçebe hayat tarzını benimsemişlerdir. Göçebe yaşam tarzından sonra zaman içerisinde yerleşik hayata geçmişlerdir. Bu geçiş esnasında eşyalarını, yiyeceklerini ve kıyafetlerini muhafaza etmek için farklı malzemelerden yapılmış eşyalar üretmişlerdir. Bu eşyalar içerisinde kök boyalarla dokunan heybe, çuval, kilim ve bohçalar yer almıştır. Farklı ebat ve renklerde sanatsal olarak oluşturulan bu ürünler zaman içerisinde farklı amaçlarla da kullanılır hale gelmiştir. Bu ürünlerden biri bohçadır. Başlangıçta bohçanın ortaya çıkış amacı insanların kıyafetlerini korumak ve bu kıyafetlerin kirlenmesini önlemek iken daha sonraları bohça; yemek çıkını, başörtüsü gibi farklı gayelerle de kullanılır hale gelmiştir. Teknolojinin gelişmediği dönemlerde kadınların dokuyarak, kanaviçelerle işleyerek oluşturdukları bu sanat, devlet geleneği ile padişah kıyafetlerini saklamak amacına hizmet etmiş, tarihin ileri süreçlerinde de gelin ve damat bohçası geleneği ile günümüze taşınmıştır. Sözlü kültür ürünlerinde de yansımalarını gördüğümüz bohça, kimi zaman kırsal kesimlerin ekonomik ve kültürel düzeylerini yansıtan bir unsur olarak halk kültürüne yer bulmuştur. Bu sözlü kültür ürünlerinde tarlaya veya bahçeye giden kahraman yemek ve ekmeğini dört köşeden oluşan çıkın anlamına gelen bohçaya sardığını söyler. İlmek ilmek dokunan bu el sanatı her bir şekli ile farklı anlam ve mesajları içermesi ile farklı bir sanatın kapılarını aralarken bu çalışmada bohçanın kültürdeki yeri, kullanım alanları ve zaman içerisinde geçirdiği değişim ile aktarılacaktır.
Keywords : Bohça, gelin, damat, nişan, kültür