Tarihsel-İnançsal Kimliği ile Gül Baba Zaviyesi ve Türbesi Adlı Eser

Authors : Medine SİVRİ

Pages : 1078-1086

Doi:10.33692/avrasyad.1253588

View : 52 | Download : 60

Publication Date : 2023-06-20

Article Type : Other Papers

Abstract :Horasan erenleri, Hoca Ahmed Yesevi Dergahı’nın görevlendirmesiyle Horasan, Türkistan coğrafyasından Anadolu’ya gelerek iskan ve imar faaliyetleri gerçekleştiren düşün-inanç önderleridir. Horasan erenleri özellikle 13. yüzyılda Anadolu’ya gelerek Türkleşme ve İslamlaşma idealine dönük hizmet vermiştir. 13. yüzyılda Anadolu’da Horasan erenlerinin liderliğini yapan tarihi-karizmatik kişilik, Hacı Bektaş Veli’dir. Hacı Bektaş Veli’nin çevresinde örgütlenen dede, baba ve sultan sıfatlarıyla anılan dervişler, Anadolu’da bir taraftan iskân-imar faaliyetleri yürütürken diğer taraftan da insan sevgisi ve hoşgörü gibi evrensel insani erdemler için çalışmalar yapmıştır. Hacı Bektaş Veli düşün-inanç sistemi, 13. yüzyılda Anadolu’daki temellenişine bağlı olarak Doğu Avrupa, Balkan coğrafyasında da temsil edilmeye başlamıştır. Sarı Saltık ile 13. yüzyılda Doğu Avrupa’da, Balkan coğrafyasında örgütlenen Alevi-Bektaşi inancı, 16. yüzyılda asıl adı Seyyid Cafer olan Gül Baba ile Orta Avrupa coğrafyasına ulaştırılmıştır. Gül Baba, Macaristan-Budapeşte’de açtığı zaviye ile Alevi-Bektaşi inancının Orta Avrupa’daki tarihi temsilciliğini yapmıştır. Devam eden yüzyıllarda Gül Baba’nın adıyla anılan zaviye ve adına oluşan türbe, Macaristan coğrafyasında Alevi-Bektaşi inancının tarihsel merkezi olmuştur. Belli başlıklarla ifade edilmeye çalışılan tarihsel-inançsal dinamiklerden yola çıkarak yayımlanan “Tarihsel-İnançsal Kimliği ile Gül Baba, Zaviyesi ve Türbesi” adlı eser üç ciltten oluşmaktadır. Hazırlanan metinde Gül Baba’nın şahsıyla ilgili yazılı arşiv kaynaklarının yanında Macaristan-Budapeşte’deki Gül Baba ve Zaviyesi hakkındaki birincil önemdeki yazılı arşiv kaynaklarına da yer verilmiştir.
Keywords : Alevilik, Bektaşilik, Hacı Bektaş Veli, Macaristan, Gül Baba, Alevism, Bektashism, Haci Bektas Veli, Hungary, Gul Baba