Türkiye-Ortadoğu İlişkileri: 100 Yılın Muhasebesi, 1923-2023

Authors : Behçet Kemal Yeşilbursa

Pages : 1-23

Doi:10.33692/avrasyad.1250799

View : 312 | Download : 329

Publication Date : 2023-10-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkiye\'nin Ortadoğu ile ilişkileri bir dizi paradoks içermektedir. Ortadoğu’daki devletlerle on yıllardır bir arada yaşamasına rağmen Türkiye, bunların hiçbiriyle sağlam, güvenilir, çalışan bir ilişki kuramadı. Bu nedenle Türkiye\'nin Ortadoğu’ya ilişkin tarihsel ve çağdaş deneyimi çoğunlukla olumsuz olmuştur. Türkiye’nin Ortadoğu ülkeleriyle ilişkilerini etkileyen temel faktörler genelde tarih, din ve Batı olmuştur. Bu faktörler geçmişten günümüze Türkiye’nin Ortadoğu politikasını derinden etkilemiştir. Türkiye’nin 1923’ten günümüze Ortadoğu ile ilişkileri incelendiğinde ortaya şöyle bir grafik çıkmaktadır: 1923’ten 1950’ye kadar ilişiklerin kurulduğu ve geliştiği; 1950’den 1965’e kadar ilişkilerin sürekli gerilediği; 1965’den itibaren nispi bir düzelmenin yaşandığı; 1970’lerde tekrar gelişmeye başladı; 1980’lerde sadece siyasi alanda değil ekonomik, ticari ve askeri alanda da gelişme gösterdi; 1990’larda gittikçe Ortadoğu sorunlarının içine çekildi; 2000’lerde ise Ortadoğu’daki sorunların bir parçası haline geldiği görülecektir. Ancak Türkiye’nin Arap ülkeleriyle gerçek ve sürekli bir yakınlaşma içinde olması son derece güç görünmektedir. Türkiye, barış ve istikrardan uzak olan bu bölge ile ilişkilerinde son derece dikkatli olmalıdır. Türkiye, ne 1950’lerde olduğu gibi Arap ülkelerinin karşısında ne de 1960’larda, 1980’lerde ve 2000’lerde görüldüğü gibi bu ülkelerin koşulsuz yanında yer alması doğru değildir. Siyasi gelişmelerin yönünü ve zamanını "çöldeki kumların yer değiştirmesi” gibi önceden tahmin ve tespit etmek mümkün olmayan Ortadoğu’da Türkiye’nin yeri Arap ülkelerinin ne yanı ne de karşısı olmalıdır. Türkiye, şu veya bu ülkenin değil, asıl tutulması gereken tarafın yani barışın ve kendi ulusal çıkarlarının tarafında yer almalıdır.
Keywords : Türkiye, Ortadoğu, Dış Politika, Türkiye\'nin Yüzüncü Yılı, Cumhuriyet, 100 Yıl