VİCDAN: SİVAS'IN İLK ÖZEL TÜRKÇE GAZETESİ

Authors : Fikriye Çelik

Pages : 215-236

Doi:10.33692/avrasyad.1375812

View : 84 | Download : 88

Publication Date : 2024-03-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma Sivas’ın ilk özel Türkçe gazetesi olarak basın tarihindeki yerini alan Vicdan üzerine bir incelemedir. İkinci Meşrutiyet’in söz hürriyetini önceleyen anlayışından yararlanarak taşrada önemli bir boşluğu dolduran bu özel girişim, dönemin ruhunu anlamanın yolunu sunan değerli bir arşiv niteliğindedir. Haberleşme aracı olmanın ötesinde konuma yerleşerek bir yandan Sivas basınının dününe ışık tutma diğer taraftan yayımlandığı dönemin ve bölgenin durumunu aydınlatma gücü dolayısıyla Vicdan bir asır öncesini günümüze taşıyan somut bir belge kabul edilmelidir. Niteliksel tarihsel tasarım karakterine sahip çalışmada Vicdan’ın yayın hayatına devam ettiği 1909 – 1910 dönemine ait yirmi beş sayılık arşivi incelenmiştir. Araştırmanın önemi, hakkında henüz yeterli çalışma bulunmayıp gizli kalmış bir kıymet mahiyetindeki Vicdan’ı dikkate almaktan ileri gelmektedir. Dönemin Sivas basınını konu edinen sınırlı sayıdaki belge ve eserin de kaynaklık ettiği araştırma; yayımlandığı ortama şahitlik edip tanınmayı bekleyen bahse konu yayını değerlendirme yoluyla Türk basın tarihine anlamlı bir katkı olmayı amaçlamaktadır. İncelenen sayılar Vicdan’ın kamuoyu adına resmi makamları yakından takip edip eleştiri yazılarına sayfasını açmanın yanında edebiyattan ziraata, tarımdan eğitime geniş bir alanda halkı bilgilendirici yayınlarda bulunduğunu göstermiştir. Sonuç olarak; bölge halkının sosyo-kültürel ve sosyo-ekonomik durumu, Sivas özelinde Anadolu’nun fikir yapısı, ülkenin siyaset tablosu hakkında bilgi veren gazetenin kimliği ve yazı kadrosuyla da nitelikli bir yayın olduğu anlaşılmıştır.
Keywords : Vicdan, İkinci Meşrutiyet, Türk Basın Tarihi, Sivas Basın Tarihi, İttihat ve Terakki Basını