TURAHAN BEY’İN TARİH SAHNESİNE ÇIKIŞI VE OSMANLI ARŞİV KAYNAKLARINA GÖRE CİSR-İ ERGENE VAKFI (15- 16. YÜZYILLAR)

Authors : Ayşegül Kılıç

Pages : 261-280

Doi:10.33692/avrasyad.1499675

View : 42 | Download : 44

Publication Date : 2024-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı Devleti’nde hem sınır güvenliği sağlayan, hem bulundukları uçları yaptıkları fetihlerle bir adım daha öteye taşıyan ünlü akıncı beyleri arasında Turahan Bey’in de adı geçmektedir. Paşa Yiğid Bey’in oğlu olarak bilinen Turahan Bey, ailesinin de kendi adıyla anılmasını sağlayacak kadar büyük başarılara imza atmıştır. Tesalya bölgesinin fethi sürecinde Gazi Evrenos Bey ile birlikte adı ilk defa Osmanlı kaynaklarına geçen Turahan Bey, Yıldırım Bayezid Han döneminde tarih sahnesine çıkmış ve H. 860 (1456) tarihinde vefatına kadar Osmanlı Devleti’ne hizmet etmiştir. Tıpkı diğer ünlü akıncı beyleri gibi Turahan Bey de askeri başarılarının yanı sıra ekonomik gücünü de fethettiği topraklar için harcamıştır. Kendilerine kılıç hakkı olarak tahsis edilen mülklerini zamanla vakfa dönüştüren akıncı beyleri, kurdukları imaret siteleri ile yeni fethedilen kentlerin iskânına ve şenlenmesine dolayısıyla birer Türk-İslam kenti haline dönüşmesine katkıda bulunan öncü isimler olmuşlardır. Ünlü akıncı beylerinin vakıf eserleri daha çok Balkan topraklarında kalsa da bugün Edirne’nin Uzunköprü ilçesine bağlı Kırkkavak Köyü’nde bulunan Turahan Bey’in vakıf kompleksi gibi Türkiye sınırları içerisinde olup kıymetlerini bir daha hatırlatmaya muhtaç olduğumuz eserlerle de karşılaşmak mümkündür. Bu çalışmada öncelikle Bizans ve Osmanlı kaynakları ışığında Turahan Bey’in tarih sahnesine çıktığı dönem ve ilk askeri başarıları tespit edilecek ve ardından Cisr-i Ergene’de kurduğu vakfı (Edirne-Uzunköprü-Kırkavak Köyü) 15-16. yüzyıl Osmanlı arşiv kayıtlarına göre incelenerek günümüzdeki durumundan bahsedilecektir.
Keywords : : Turahan Bey, Osmanlı akıncı beyi, Edirne, Cisr-i Ergene/Uzunköprü, vakıf