DOĞU KARADENİZ BÖLGESİ GELENEKSEL TEMİZLİK KÜLTÜRÜNDE BİTKİLERDEN YARARLANILMASI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Authors : İskender Keleş

Pages : 391-412

Doi:10.33692/avrasyad.1525617

View : 62 | Download : 51

Publication Date : 2024-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Temizlik dünyanın bütün kültüründe önemsenen konulardan biri olmuştur. Türk kültür tarihinde de temizliğe önem verilmiş temizlikle ilgili zengin bir kültür oluşmuştur. Temizlik kültürü halk biliminin konu kadrosu içerisinde yer alan çalışma alanlarından biridir. Temizlikle ilgili araç ve gereçler, temizlik yöntemleri, temizlik zamanı, temizlikle ilgili sözlü edebiyat, temizlikle ilgili geleneksel meslekler, doğumdan ölüme giden süreçte gerçekleştirilen temizlik uygulamaları ve daha pek çok konu temizlik kültürü içerisinde değerlendirilmektedir. Temizlik kültürü içerisinde yer alan konulardan biri de temizlik kültüründe bitkilerden yararlanılmasıdır. Kültür ve coğrafya ilişkisine bağlı olarak insanlar yaşadıkları coğrafyalar içerisinde yer alan bitkilerden yararlanarak onlardan oluşturdukları araç-gereç, temizlik malzemesi, kozmetik maddesi pek çok ürünü temizlik yaparken kullanmaktadır. Bitkilerden yararlanılarak yapılan temizlikte bitki örtüsünün zenginliği oldukça etkilidir. Bitki örtüsü açısından zengin bir coğrafyaya sahip olan Doğu Karadeniz Bölgesi’nde temizlik uygulamalarında bitkilerden faydalanılmaktadır. Örnek olarak ormanlardaki bitki çeşitlerinden üretilen çeşitli geleneksel süpürgeler, çamaşırların yıkanmasında kullanılan bitkilerden üretilen odun külleri, bulaşıkları yıkamak amacıyla çeşitli bitkilerden elde edilen temizleyiciler, banyo yapımında kullanılan bitkiler bölgede temizlik yapılırken kullanılmaktadır. Bölgede yer alan bitki türlerinden ayrıca temizlikte kullanılan araç ve gereçler yapılmaktadır. Bu çalışmada Doğu Karadeniz Bölgesi ile ilgili yapılmış lisansüstü tezler, makale, bildiri, kitap, sözlük, ansiklopedi ve internet kaynakları içerisinde temizlik kültürüyle ilgili yer alan bilgiler derlenerek Doğu Karadeniz’de temizlik kültüründe bitkilerin kullanımı tespit edilip değerlendirilmeye çalışılmıştır.
Keywords : Doğu Karadeniz, Temizlik Kültürü, Geleneksel Süpürge, Bitki, Odun Külü