ADALET PARTİSİ’NDE LİDERLİK YARIŞI: İKİNCİ BÜYÜK KONGRE (27-29 KASIM 1964)

Authors : Ahmet Coşkun Tekin

Pages : 83-106

Doi:10.33692/avrasyad.1558620

View : 83 | Download : 84

Publication Date : 2025-03-25

Article Type : Research Paper

Abstract :27 Mayıs 1960 askeri darbesinden sonra Ragıp Gümüşpala önderliğinde farklı görüşlere sahip pek çok kişi bir araya gelerek Adalet Partisi\\\'ni (AP) kurmuştur. Dengeli ve kucaklayıcı liderliğiyle teşkilatını bir arada tutan Gümüşpala, ilk kez katıldığı 1961 seçimlerinde önemli bir başarı elde ederek AP’yi dönemin en etkili partilerinden biri haline getirmiştir. 1964 yılında Gümüşpala\\\'nın beklenmedik ölümüyle parti içindeki görüş ayrılıkları öne çıkmış, genel başkanlık yarışı başlamıştır. AP genel başkanlığına dört kişi aday olmuş ancak Süleyman Demirel ile Sadettin Bilgiç arasında kıyasıya bir başkanlık mücadelesi yaşanmıştır. Demirel, adaylığını geç açıklamasına rağmen basının, yerli ve yabancı iş çevrelerinin desteğiyle kısa sürede etkisini hissettirerek ön plana çıkmıştır. Üç gün süren AP’nin İkinci Büyük Kongresi, parti içi demokrasinin, cumhuriyet tarihindeki en güzel örneklerinden biri olmuştur. Taraflı-tarafsız tüm kamuoyu, kongre sürecinin olgunlukla tamamlanmasını takdir etmiştir. Demirel, parti kongresinde büyük bir çoğunluk tarafından genel başkan seçilmiştir. Halkın beklentilerinin farkında olan Demirel, kişisel özelliklerini, liderlik vasıflarını ve hitabet yeteneğini ustalıkla kullanarak aktardığı doğru mesajlarla katıldığı ilk seçimlerde partisini iktidara taşımıştır. Bunun sonrasında AP, 1980 askeri darbesine kadar siyasete yön veren partilerden biri olmuştur. Bu çalışmada, Gümüşpala’dan sonra AP’nin yeni liderinin seçildiği süreçte yaşanan olaylara odaklanılmıştır. Aynı zamanda partinin teşkilat yapısına ilişkin bir değerlendirme yapılmıştır. Çoğunlukla dönemin basınından faydalanılmış telif-tetkik eserler ve bilimsel tezler de destekleyici kaynaklar olarak kullanılmıştır.
Keywords : Siyasi Parti, Adalet Partisi, İkinci Büyük Kongre, Ragıp Gümüşpala, Süleyman Demirel, Saadettin Bilgiç