EDİRNE’NİN DEMOGRAFİK DURUMU HAKKINDA BAZI TESPİTLER (1787-1841)

Authors : Sadık Emre Karakuş

Pages : 447-465

Doi:10.33692/avrasyad.1622182

View : 133 | Download : 80

Publication Date : 2025-03-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalede, Edirne’nin 1787-1841 tarihleri arasındaki şehir nüfusu tespit edilerek aynı tarihler arasındaki hane nüfusu, ailelerin çocuk sayıları, çok eşlilik ve kaba doğum hızı konularında ulaşılan sonuçlar paylaşılmıştır. Bunların yanı sıra, tahmini nüfus hesaplamalarında kullanılan avarızhane kayıtları ile tereke defterlerinin sıhhati de çalışmaya konu edilmiştir. Amaçlanan gaye, bahsedilen yıllarda Edirne’nin demografik özelliklerini mukayese edilebilir verilere dayalı olarak ortaya koyabilmektir. Aynı zamanda 1830 yılı öncesindeki varsayımlara dayalı nüfus hesaplamalarının kendine has problemlerine dikkat çekerek bilhassa avarız kayıtları ile tereke defterleri üzerinden yapılan hane nüfusu hesaplarının daha sağlıklı yapılmasına katkı sunabilmektir. Zira şehir monografileri için önem arz eden demografik çalışmalar, ortaya koyduğu sonuçlar itibariyle sadece tarih disiplini için değil aynı zamanda diğer bilim dalları için de önemli veri ve bilgiler ihtiva etmektedir. Bu çalışmada, ana kaynak olarak 1787-1841 yılları arasındaki şer’iyye sicilleri, tereke defterleri, nüfus defterleri ve avarız kayıtlarından istifade edilmiştir. Yapılan çalışmayla yalnızca Edirne nüfus çalışmalarına değil genel olarak Osmanlı dönemi demografik araştırmalarına da katkı sağlayacağı düşünülen sonuçlar ortaya çıkmıştır. Elde edilen bulgular arasında, şehir ve köylerde kullanılan avarızhane katsayısının netleştirilmesine imkân tanıyan bilgiler, tereke defterlerinden hane nüfusu belirlerken göz ardı edilen muharebe kaynaklı ölümler ile bunların nüfus tahminlerine etkisi ve nüfus vukuat defterlerine esas alınarak hesaplanan kaba doğum hızı konuları öne çıkmaktadır.
Keywords : Osmanlı Tarihi, Yakınçağ Tarihi, Edirne, Edirne Nüfusu, Edirne Demografisi.