21. Yüzyılda Zonguldak Maden İşletmelerinde Çalışma Hayatı: Bir Kesit-Tek Gerçek

Authors : Berna Güler MÜFTÜOĞLU

Pages : 185-216

View : 14 | Download : 8

Publication Date : 2010-01-01

Article Type : Research Paper

Abstract :1980 sonrasında talep yanlı ekonomi politikaların terk edilip, arz yanlı ekonomi politikaların uygulanmaya başlanmasıyla birlikte emek denetim ve kontrol mekanizmaları da köklü dönüşüme uğramaya başlamıştır. Türkiye’de ise 24 Ocak 1980 sonrasında ihracata dayalı sanayileşme politikalarının uygulanmaya konması beraberinde toplumsal muhalefetin, 12 Eylül 1980 askeri darbesi ile bastırılması sonrasında arz yanlı-yeni iktisadi model, hayat bulmaya başlamıştır. Böylece ücretler bastırılmış, demokratik hak ve özgürlükler kısıtlanmış, özelleştirme ve ticarileştirme uygulamaları başlatılmış, kamu harcamaları daraltılmış, çalışma hayatı esnekleştirilmiş böylelikle geçici çalışma, taşeron-fason çalışma, güvencesiz-enformel çalışma, yaşam biçimi olmaya başlamıştır. Bununla birlikte dünün meşru olmayan çalışma biçimleri de 2000’li yıllarda hukuki meşruluğu, yeni çalışma yasasıyla sağlanmıştır. Böylece tüm sektörler esnekleştirme uygulamalarına tabi olmaya başlamıştır. Özellikle Kamu İktisadi Teşekkülleri’n KİT harcamalarının kısıtlanmasına, ticarileştirme ve özelleştirme uygulamalarına ve esnekleştirme politikalarına devlet eliyle yüz yüze bırakılan kesim olmuştur. En fazla etkilenen ise KİT’n bulunduğu bölge halkı ve emekçiler olmuştur. Zonguldak ili, 1980’lere kadar kara elmas olarak tabir edilen taşkömürü ile özdeşleşmiş Türkiye Taşkömürü Kurumu İşletmeleri TTK anılan bir mekân olma özelliğini taşımaktaydı. Oysa bugün Zonguldak; doğal güzellikleri ve turistik mekânları öne çıkan, bununla birlikte özel elektrik enerjisi üreten firmaların ve özel taşkömürü çıkarak işletmelerin yatırım yaptığı ve ayrıca kaçak ocaklarıyla dikkat çeken bir mekân olmuştur. Değişim örüntülerinin dikkat çekmesiyle birlikte çalışmamızda 1980 sonrasında Zonguldak ilçelerinde ve beldelerinde Çatalağzı, Kilimli, Kırımsa, Karadon maden işletmelerinde çalışma hayatının dönüşüm koşulları incelemeye tabi tutulmuştur. Karadon’da TTK yöneticileri ile iki özel sektör Kilimli ve bir kaçak ocak Kırımsa sahibi ile derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Ayrıca çalışma hayatının dönüşümünde direkt etkilenen TTK, özel sektör ve kaçak ocakta çalışan toplam 32 işçiyle ile derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Diğer taraftan madenci ailelerin evlerinde ve kahvehanelerde sohbetlerle bölgedeki değişim koşulları hakkında ayrıntılı bilgi edinilmeye çalışılmıştır. Böylece çalışmamızda çoklu teknikler kullanarak sosyal alana ilişkin değişim koşullarının tüm gerçekliği ile algılamaya, anlamaya ve açıklanmaya çalışılmıştır
Keywords : Çalışma hayatı, madencilik, Zonguldak, özel sektör maden ocakları, kaçak ocak maden ocakları, Türkiye Taş