Kadro: Bir ‘Sınıftan Kaçış’ Teorisi

Authors : Mürüvvet AKAR

Pages : 229-252

View : 14 | Download : 7

Publication Date : 2016-01-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmanın amacı, Türkiye siyasetine etkileri bakımından oldukça önemli ve özgün bir girişim olan Kadro dergisinin, devletçilik ve üçüncü yol anlayışı çerçevesinde geliştirdiği kalkınma ideolojisinde sınıfsal perspektifin yerini tartışmaktır. Bunun için hem Kadro üzerine yapılmış önceki çalışmalardan hem de dergide çıkan yazılardan yararlanılmıştır. 1932-1934 yılları arasında yayımlanan Kadro, yeni kurulan rejime ideoloji üretme misyonunu yüklenmiştir. Kadro bu çerçevede yayın hayatı boyunca Kemalizm’in halkçılık ve devletçilik ilkelerini birleştirmeye çalışmıştır. Kadrocular devlete özerk bir statü atfetmiş ve devletçiliği ‘ne kapitalist ne sosyalist olan üçüncü bir gelişme stratejisi’ olarak önermişlerdir. Kadro, Türkiye’de kapitalizm öncesi sınıfların kalıntılarının, kapitalist sınıfların ise nüvelerinin bulunduğu tespitini yapmış ve hem eski sistemin kalıntılarının yok edilmesi hem de sanayileşme ile birlikte ortaya çıkması olası kapitalist sınıflaşmaların engellenmesi gerektiğini savunmuştur. Kadrocular ‘sınıflarüstü’ bir devletin bölüşüm ilişkilerini denetlediği otoriter bir rejimle hem sanayileşmiş hem de sınıfsız bir toplum yaratılabileceğini ileri sürmüşlerdir. Millet içinde sınıfsal ayrışmanın oluşmaması için sosyal politika önlemlerini savunmuş ve bu çerçevede 1934 İş Kanunu Tasarısını olumlu değerlendirmişlerdir. Üç yıl gibi kısa sayılabilecek bir süre yayınlanmasına rağmen Kadro’nun Türkiye siyasetinde yarattığı etkiler daha uzun soluklu olmuştur. 1960’larda ortaya çıkan Yön-Devrim hareketlerinde Kadro’dan izler bulmak mümkündür. Kadroyla başlayan Yön-Devrim ve MDD hareketleriyle devam eden sınıfsal perspektifin geri plana itildiği ‘milli güçler’ arayışının günümüz sol hareketlerinin en azından bir kısmına sirayet ettiği söylenebilir
Keywords : Kadro, devletçilik, üçüncü yol, sınıf perspektifi