Türkiye’nin 1946-1950 Dönemi Toplumsal İlişkilerini Markopaşa’nın Toplumcu Gerçekçi Perspektifinden Okumak

Authors : Esra ARAS

Pages : 3181-3220

Doi:10.54752/ct.1364600

View : 9 | Download : 10

Publication Date : 2023-09-22

Article Type : Research Paper

Abstract :Markopaşa, devam ve kardeş niteliğindeki yayın organlarıyla, 1946-1950 yılları arasında yayınlanmış toplumcu gerçekçi bir siyasi mizah gazetesidir. Mizahi muhalefetiyle dönemi için çığır açan bir yayın organıdır. Yayınlandığı dönemin Türkiye\`si çok partili hayata geçiş sürecindedir ve iktisadi, siyasi ve sosyolojik bakımlardan bir değişime sahnedir. Markopaşa, bu değişime “halk kürsüsü” sıfatıyla mercek tutar. Bu çalışma, Türkiye toplumunun Markopaşa’nın perspektifinden yansıyan sınıfsal oluşumlarını, çelişkilerini ve sömürü biçimlerini içerik çözümlemesi yaparak incelemektedir. İlk olarak, Markopaşa’nın, Türkiye’nin yapısal değişiminin onun sınıfsal dinamiklerine yansımaları üzerine bir değerlendirme sunmaktadır. İkinci olarak, dönemin toplumsal ilişkilerinde henüz billurlaşmamış da olsa Markopaşa’nın tespit ettiği haliyle \`alt kattakiler\` ve \`üst kattakiler\` ayrımına dayanan sınıfsal öbekleri, yaşam stratejileri ve koşullarıyla birlikte çözümlemektedir. Markopaşa\`ya göre, dönemin Türkiye\`si sermaye birikim stratejilerini kayıtsız şartsız milli bir erek olarak sahiplenen ve demokrasiye, özgürlüklere ve sosyal adalete kalın sınırlar çeken bir değişimden geçmektedir. Bu değişim ayrıcalıkları pekiştirmekte ve sömürüyü derinleştirmektedir. Bu tabloda, geniş bir halk tabakaları paydasında buluşan “alt kattakiler” katılım ve kapsayıcılık sorunsalına takılmış olarak, yoksulluğun türlü hallerinde belirir. Bu çalışma, son olarak, o dönemde kurulan/yeniden kurulan toplumsal dinamiklerin günümüz Türkiye\`sine uzanan tarihsel birikimini tartışmaya açmaktadır.
Keywords : Markopaşa, toplumcu gerçekçi muhalefet, Türkiye