TÜRK HALK ANLATILARINDAN AHMEDİ’NİN İSKENDERNAME`SİNE DEV MOTİFİ

Authors : Merve ÇELEBİ, Sevda ÖNAL KILIÇ

Pages : 12-22

View : 10 | Download : 12

Publication Date : 2023-04-24

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk toplumu, İslamiyet öncesi dönemde anlatı geleneğini mit, efsane, destan ve masallar ile oluşturmuştur. İslami dönemde sözlü kültürün bu anlatı türlerine kıssalar, halk hikâyeciliği ve mesnevi yazıcılığını da ekleyerek gelenekli anlatıları daha geniş bir çerçeveye taşımıştır. Bu anlatı türlerinden biri olan mesneviler, içinde destan ve masal unsurları da bulunduran uzun manzum metinlerdir. Halk anlatılarında yaygın bir şekilde görülen dev motifi, mesnevilerde yer alan destan motiflerinden biridir. Dev motifinin XIV. yüzyılda Ahmedi tarafından kaleme alınan İskendername mesnevisinde ayrıntılı tasvirlerle okuyucuya aktarıldığı görülür. İskendername’de dev motifine halk anlatılarından aktarılan sembolik ve arketipsel özelliklerinin yanı sıra İslami bir bağlam da eklenmiştir. Bütün bu özellikleriyle devler, İskendername’de mücadele edilmesi gereken tehlikeli güçlerin yanı sıra insanı kötülüğe sevk eden alçak nefsi de sembolize etmektedir. Bu çalışmada Türk halk anlatılarında ve mesnevilerde yaygın bir şekilde görülen dev motifinin kökenleri ve işlevleri hakkında bilgi verildikten sonra motifin İskendername mesnevisinde hangi işlevlerle nasıl kurgulandığı hakkında bir değerlendirme yapılmıştır.
Keywords : Dev, Halk Anlatıları, Mesnevi, Ahmedi, İskendername