Efficiency Assessment of Hydroelectric Power Plant in Turkey by Data Envelopment Analysis (DEA)

Authors : Şeyma EMEÇ, Tuba ADAR, Gökay AKKAYA, Elif KILIÇ DELİCE

Pages : 34-45

Doi:10.31590/ejosat.594716

View : 29 | Download : 18

Publication Date : 2019-10-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Enerji ihtiyacı nüfusun sürekli artması ve teknolojide yaşanan gelişmeler doğrultusunda artmaktadır. Enerji, üretim, tarım, ulaşım her türlü sektörün temel girdilerindendir. Fosil enerji kaynaklarının rezervlerinin sınırlı olması, çevre sorunlarına yol açması, dışa bağımlılıkta ekonomik ve siyasi nedenlere yol açması ve fiyat istikrarsızlıkları gibi nedenlerden dolayı yenilenebilir enerji kaynakları kullanımı gittikçe artmaktadır. Hidrolik, rüzgar, güneş, jeotermal ve biyokütle enerjisi, günümüzde yaygın olarak kullanılan yenilenebilir enerji kaynaklarıdır. Hidroelektrik enerji temiz ve yenilenebilir bir enerji kaynağıdır. Hidroelektrik santraller (HES) ise, suyun akış enerjisinden faydalanılarak, elektrik enerjisi elde etmek için kurulan santrallerdir. Ayrıca, hidroelektrik enerji Türkiye’nin en büyük yenilenebilir enerji potansiyeline sahip olan kaynaktır. Türkiye’de tüketilen enerjinin yaklaşık %20,81’inin hidrolik santrallerinden karşılanması bu enerji kaynağını daha da önemli hale getirmektedir. Bu çalışmada, Türkiye’deki kurulu 51 adet Hidroelektrik santralinin etkinlikleri Veri Zarflama Analizi (VZA) kullanılarak değerlendirilmiştir.  Bu amaç doğrultusunda, üç girdi iki çıktı değişkeni belirlenmiştir. Etkinlik ölçümü, Charnes, Cooper ve Rhodes'un geliştirdiği CCR modeli kullanılarak gerçekleştirilmiştir. VZA yöntemiyle, etkin olmayan santrallerin etkinlik sınırına ulaşabilmeleri için girdi ve çıktı değişkenlerinde gerçekleştirmeleri gereken iyileştirme oranları saptanmıştır. Sonuç olarak bu çalışmada, Türkiye toplam kurulu gücünün %32'sine sahip HES santrallerinin etkinlikleri Veri Zarflama Analizi modeli kullanılarak ölçülmeye çalışılmıştır. Uygulamada VZA modeli 51 adet HES santrali için ayrı ayrı çalıştırılmış ve GAMS paket programı kullanılarak modeller çözülmüştür. Elde edilen sonuçlar incelendiğinde 51 adet HES santralden %19,61’ü etkin bir şekilde çalıştığı gözlenmiştir. Etkin olmayan HES santralleri için ise geliştirmeye yönelik öneriler sunulmuştur.
Keywords : Yenilenebilir enerji, Hidroelektrik enerji santralleri, Etkinlik analizi, Veri zarflama analizi, Performans değerlendirme