Mengen’de Yetişen Bazı Yabani Mantar Türlerinin Doğal Boya Kaynağı Olarak Değerlendirilmesi

Authors : Filiz YILDIZ, Nigar MERDAN, Habip DAYIOĞLU, Emine KOÇAK

Pages : 751-759

Doi:10.31590/ejosat.762480

View : 24 | Download : 14

Publication Date : 2020-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada, doğal boya olarak chantarelle (Cantharellus Cibarius), porcini (Boletus Edulis ) ve trumpet (Craterellus Tubaeformis ) yabani mantarların ekstraksiyon ürünleri kullanılmıştır. Cantharellus Cibarius, Boletus Edulis ve Craterellus Tubaeformis türlerinden mantarlar Bolu Mengen ilçesinden toplanmış, yıkandıktan sonra etüvde (40°C ± 2°C) 8 saat kurutulmuştur. Materyal olarak 160 denye % 100 ipek iplik kullanılmıştır. Boyamalarda kullanılacak ipek iplikler laboratuvar tipi boyama makinesinde (Termal) 20 g/l zeytinyağı sabun çözeltisi 1 saat kaynatılmış ve ardından materyale sıcak ve soğuk yıkama işlemleri yapılarak materyaller kurutulmuştur. Boyamadan önce ipek iplikler bakır sülfat, potasyum alüminyum sülfat, potasyum dikromat, kalay (II) klorür, demir (II) klorür ve demir (III) klorür ile mordanlanmıştır. Çektirme yöntemine göre, iplikler laboratuvar boyama makinesinde 60 dakika kaynama sıcaklığında boyanmış, flotte içerisinde soğutulmaya bırakılarak 12 saat sonra örneklere, soğuk taşar yıkama, sıcak yıkama, kaynar sabunlama ve soğuk durulama işlemleri yapılmıştır. Kurutma işleminden sonra renk koordinatları oluşturmak için spektrofotometre (Datacolor Spectra Flash 600 plus- D65/ 10°) ile renk ölçümleri gerçekleştirilmiştir. Boyanmış örneklerin yıkama, sürtme ve ışık haslıkları incelenmiştir. Sonuç olarak: Mordan maddelerinin, toplam renk farklılığı (ΔE*) değişiminde etkili olduğu belirlenmiş ve en yüksek toplam renk farklılık değeri, bakırsülfat mordanının kullanıldığı boyamada elde edilmiştir. (ΔE*=10.2884). Açıklık – koyuluk (ΔL*) eksenine göre renk değerlendirilmesinde, potasyum bikromat ile mordanlanmış örnek dışında, diğer boyamalarda renk standarttan daha açık elde edilmiştir. Chantarelle, porcini ve trumpet mantarlarlarından elde edilen boyarmaddeler ile ipekli materyalin boyanmasında Renk Kuvveti (K/S) değerleri karşılaştırıldığında; en iyi renk veriminin demir (II) klorür ile mordanlandıktan sonra porcini mantarından elde edilen doğal boya ile boyanmış ipek materyalde elde edildiği görülmektedir. Mordansız boyama ve demir (III) klorür, potasyum dikromat ve kalay klorür mordanları ile yapılan tüm boyamalarda renk verimi oldukça düşüktür. Porcini mantarından elde edilmiş doğal boya ile boyanmış örneklerde, en yüksek toplam renk farklılık değerinin, demir (II) klorür mordanının kullanıldığı boyamada elde edildiği görülmüştür. Trumpet mantarından elde edilen doğal boya ile boyanmış ipek örneklerinde; en yüksek toplam renk farklılık değeri, bakır sülfat mordanının kullanıldığı boyamada elde edilmiştir.
Keywords : Yabani Mantar, İpek İplik, Renk Özellikleri, Doğal Boya