Hâverânnâme’ye Ait Bilinmeyen Bir Minyatür: Hz. Ali’nin Ejderha ile Mücadelesi

Authors : Hamit ARBAŞ

Pages : 197-220

Doi:10.15745/da.1005977

View : 19 | Download : 10

Publication Date : 2022-06-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada İbn-i Hüsam Husafi’nin Hâverânnâme adlı eserinin beş minyatürü incelenmiştir. Bunlardan dördü Tahran Gülistan Sarayı Kütüphanesi’nde bulunan Hâverânnâme nüshasında mevcuttur. Tek yapraklı çalışma ise Rıza Abbasi Müzesi’nde bulunmaktadır. Bu minyatürleri Şiraz minyatür okulu sanatçılarından Ferhad ve çırakları çizmişlerdir. Bu çalışmalarda Hz. Ali ejderha ile çetin bir mücadele içinde tasvir edilmiştir. Bu eserlerden dördü yayınlarda yer almaktadır ancak yeterince tetkik edilmemiş ve bazı konular açıklanmamıştır. Bu araştırma kapsamında ele alınan söz konusu minyatürle ilgili bir araştırmaya bugüne kadar herhangi bir yayında rastlanmamıştır. Minyatürün ustaca çizimi nakkaş Ferhad’ın elinden çıktığının önemli bir kanıtıdır. Eserde Hz. Ali çeşitli bitkilerle kaplı zeminde Düldül’e binmiş, sağ elinde Zülfikâr ile yedi başlı ejderhaya saldırmaktadır. Eserin üstünde sağda üç şahıs, onun üstünde nesta’lik şiirler, altta hayali canavarlar ve yine konuyla ilgili şiirler mevcuttur. Hâverânnâme’deki minyatürler dünyanın değişik bölgelerinde ve özellikle Batıda yapılan müzayedelerde sergilenmekte ve satılmaktadır. Envanter defterinde, üzerinde çalıştığımız tek yapraklı minyatürün geçmişi ile ilgili her hangi bir bilgi yer almamaktadır. Araştırmalarımız sonucunda bu eserin Gülistan Sarayı Kütüphanesi’ndeki Hâverânnâme’ye ait olup işaret ettiğimiz müzayedelerden satın alınmış ve önemi sebebiyle iyi korunmuş olduğunu söylememiz mümkündür. Bu çalışmanın amacı, bilinen dört minyatürü daha detaylı bir şekilde incelemek, ele alınan ve Rıza Abbasi Müzesi’nde bulunan eseri bilim dünyasına tanıtmaktır.
Keywords : Minyatür, Şiraz Okulu, Ferhad ı Nakkaş, Hz Ali, Düldül, Hâverânnâme, Zülfikâr, Ejderha