Türk ve İslam Tarihinde Bir Sayfa: Bâbürnâme’de Hazaralar

Authors : Sinan İLHAN

Pages : 603-630

Doi:10.15745/da.1145431

View : 22 | Download : 12

Publication Date : 2022-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Öz Moğol akınlarıyla birlikte günümüz Afganistan coğrafyasında ortaya çıkmış Türk kavimleri arasında sayılan Hazaralar, 13’ncü asırdan itibaren kaynak ve metinlerde kendine yer bulmuştur. Keza İslam devletleri tarihinin önde gelen şahsiyetlerinden addedilen Bâbürlüler Devleti’nin kurucusu Sultan Bâbür, çok erken yaşlarda Fergana’da yönetime gelmesi ve ardından Delhi’ye kadar uzanan mücadelesinde karşılaştığı hadiseleri ve askeri faaliyetleri kaydederken kaleme aldığı türünün ilk örneği sayılan Bâbürnâme adlı hatıratında Hazaralara da değinmiştir. Devlet adamlığı yanında çok iyi bir gözlemci ve tahlil yeteneğine sahip olduğu görülen Bâbür Şah, Hazaraların yaşadığı yerleri, takındıkları tavır ve davranışlar hakkında kıymetli bilgilere eserinde yer vermiştir. Araştırma, Çağatay lehçesinde yazılmış olan Bâbürnâme’nin Reşit Rahmet Arat’ın günümüz Türkçesine çevrilmiş eseri ve Anette Susannah Beveridge’nin İngilizce çevirisi metinlerinin mukayeseli tahkikinden neşet ederken, Hazaraların kökeni ve ortaya çıkışı hakkında kaynak taraması da yapılmıştır. Bâbürnâme’de geçen kavimler hakkında sınırlı araştırmalar yapılmıştır. Müstakil başlık olarak Bâbürnâme’de Hazaralar konusu ise ilk defa ele alındığından, halen belirli bir anlayış ve yaklaşım birliğinde buluşulmayan mezkur kavim hakkındaki bu makalenin, yeni ufuk ve pencerelerin aralanmasına yardımcı olabileceği düşünülmektedir.
Keywords : İslam Tarihi, Bâbürnâme, Sultan Bâbür, Hazaralar, Hazaracat, Bâbürlüler Devleti, Moğollar, Neküderîler, Afganistan