UYGUR ATASÖZLERİNDE ÇOCUK

Authors : Özge EMİROĞLU, Özgür AY

Pages : 33-52

View : 15 | Download : 18

Publication Date : 2020-12-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Atasözleri, milletlerin duygularını, düşüncelerini, hayat görüşlerini ve değer yargılarını yansıtır; toplumun mayasında olan özü verir. Bu nedenle kendimizi anlamanın ve anlamlandırmanın yolları bu sözlerden geçer. Atasözleri halkın tecrübesini ve hafızasını yansıtan bir ayna gibidir ve sözlü edebiyatın en özel ve nadide ürünü sayılırlar. Atasözleri insanların hayal gücünün ürünü olan kısa ve orijinal anlatımlardır. Kültürüne bağlı, gelenek ve görenekleri üzerine yaşayan ve ilelebet varlığını devam ettirmek isteyen Türk toplulukları da bugüne kadar toplumsal özelliklerini yansıtan pek çok atasözü meydana getirmişler ve bunları birbirlerinden küçük farklılıklarla adlandırmışlardır. Türkiye Türkçesinde kullanılan atasözleri bugüne kadar pek çok çalışmada ele alınmış ve değişik açılardan değerlendirilmiştir. Sadece Türkiye Türkçesinde değil, Türkçenin bütün lehçelerinde de bugünlere ulaşmış pek çok atasözü bulunmaktadır. Binlerce yıllık bir tarihi derinliğe sahip olan Uygur Türkleri için de atasözleri hem kültürel aktarımın gerçekleşmesinde hem de bilgi ve deneyimlerin paylaşılmasında önemli bir yere sahiptir. Bu bağlamda çocuk da Uygur atasözlerinde kendine yer bulmuştur. Bu makalede, Uygur atasözlerinde çocuk konusu ele alınmış ve belirli bir çerçeveye göre sınıflandırılarak on ana başlığa ayrılmıştır. Daha sonra bunlar kendi içerisinde de alt temalara göre sınıflandırılmıştır. Aynı zamanda Türkiye Türkçesi ile ortak olanlar tespit edilmeye çalışılmıştır. Uygur atasözlerinde çocuk ile ilgili pek çok sözcük kullanılmıştır. Bu sözcükler, çocuğun aile için ne kadar büyük önem taşıdığının yanı sıra Uygur toplumunda ne kadar yer edindiğini de göstermekte ve onların çocuk ile ilgili dünya görüşlerini yansıtmaktadır.
Keywords : Uygurlar, Yeni Uygur Türkçesi, atasözü, çocuk