SÖZLÜKBİLİM-TOPLUM DİLBİLİM ARAKESİTİ

Authors : Duygu KAMACI GENCER

Pages : 45-59

View : 12 | Download : 13

Publication Date : 2021-12-22

Article Type : Research Paper

Abstract :Yaygın kanının aksine bir sözlük, yalnızca dilbilimsel özellik gösteren tek boyutlu başvuru kaynağı değildir. Dil ve toplum ilişkisi göz önüne alındığında, sözlükleri sözcük listelerinden ibaret dilsel kaynaklar olarak tanımlamanın ötesine gidilerek onları birer toplumsal kaynak olarak da tanımlamak mümkündür. Çeşitli biçimlerde gerçekleşebilen dil ve toplum ilişkisi çerçevesinde sözlükbilim-toplum dilbilim arakesitinin birden fazla kesişim noktasını içerdiği söylenebilir. Bu çalışmada öncelikli olarak akademi geleneği ile karakterize edilebilecek sözlükbilim-toplumsal tabakalaşma ilişkisi bağlamında toplumsal sınıfların sözlüklerdeki temsiline yer verilmiş, ardından ulusal kimlik inşasında önemli rol oynayan sözlüklerin dil politikaları eşliğinde ne şekilde yorumlanabileceğine değinilmiştir. Sözlükbilim ve küreselleşme ilişkisi ise küresel dil tasavvuru bağlamında ele alınmış, dil anizomorfizmi odağında ise sözlükbilim ve kültür ilişkisi sorgulanmıştır. Disiplinler arası bakış açısı ile sorgulanan sözlükbilim-toplum dilbilim arakesitinin söz konusu dört boyutu, sözlük ve toplum ilişkisinin farklı biçimlerde tezahür ettiğini göstermiştir. Her ne kadar tamamlanmış ve kusursuz bir sözlüğe ulaşmak mümkün olmasa da literatürde toplum dilbilimi odaklı sözlükbilim araştırmalarının artması, toplumun ve dilin sözlüklerdeki temsili noktasında oldukça büyük öneme sahiptir.
Keywords : Sözlükbilim, toplum dilbilim, toplumsal tabakalaşma, dil politikaları, küreselleşme, kültür