Çatı Ulamına Yenilikçi Bir Yaklaşım Denemesi

Authors : Mehmet Fatih Kırmalı

Pages : 12-31

Doi:10.48147/dada.1614042

View : 51 | Download : 44

Publication Date : 2025-03-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Çatı, sözdizimine bağlı olarak fiillerin özneyle çeşitli anlam ilişkileri kurmasıdır. Çatı anlambilim, biçimbilim, sözdizim ve bağlamla sıkı bir ilişki içerisindedir. Bu nedenle çatı belirlenirken çatının bu dilbilim dallarıyla ilişkisinin iyi belirlenmesi gerekir. Uzay zaman düzleminde yer, zaman ve nesne özelliğine sahip olan fiillerin yapı, kip, görüngü ulamlarının ve nesne durumlarının, çatı işleviyle karıştırılmaması gerekir. Çatı ulamı sadece kılış fiilleriyle ilgilidir. Kılış fiilleri de çatı içerisinde farklılık gösterdiği için kılış fiillerinin tasnif edilmesi gerekmektedir. Bu çalışmada çatı özgün bir şekilde ele alınmıştır. Çatıyla ilgili olmayan yapı ve görüngü ulamı ve fiillerin nesne durumu çatı dışında tutulmuştur. Çatı bağlam esaslı incelenmesi gereken bir ulam olduğu için bu durum çalışmada dikkate alınmıştır. Çatı dönüşlü, edilgen, ettirgen, işteş ve oldurgan olmak üzere beş alt başlıkta incelenmiştir.
Keywords : çatı, fiil, dönüşlü, edilgen