ZORUNLU NEDENSELLİK BAĞLAMINDA DAVİD HUME’UN KOZMOLOJİK DELİL ELEŞTİRİSİ

Authors : Ahmet UĞURLU

Pages : 72-84

View : 16 | Download : 7

Publication Date : 2015-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Nesneler arası ilişkileri tespit edip bu ilişkiler üzerinden bazı temel yargılara ulaşmanın imkanı nedenselliğe bağlıdır. Nedensellik sayesinde kuşatamadığımız gerçeklik hakkında tecrübe ve aklın sağladığı imkanlar dahilinde genel geçer yargılara ulaşmaya çalışırız. Aynı şekilde olgular arası kurduğumuz nedensellik ilişkisinin kendi içerisinde tutarlı bir yapı kazanabilmesi için de nedensellik ilişkisini nedene ihtiyaç duymayan bir varlıkta sonlandırma ihtiyacı duyarız. Hume, tecrübe edilen dünyanın olguları arasındaki nedensellik ilişkisinin tespitinde kesinliğe ulaşılamadığını ve bu nedenle de evrenin içerisindeki nedensellikten yola çıkarak evrenin bir neden vasıtasıyla yokluktan varlığa geldiğinden bahsedilemeyeceğini iddia eder. Bu makalede Hume’un kozmolojik delil eleştirisinin temelde, insanın düşünme süreçlerinin Tanrıya ve akla dayanmaksızın açıklanabileceğine yönelik yaklaşıma dayandığı iddia edilmektedir. Hume’un nedensellik ideasının geçerli olmadığı iddiasını insanın bilme süreçlerinin Tanrıdan ve akıldan bağımsız olduğunu iddia edebilmek için ileri sürdüğü ortaya konmaya çalışılmaktadır. Zira Hume’da nedensellik ideasının muhayyile tarafından üretilmesi kozmolojik delili geçersiz kılmakta; bunun sonucu olarak da Tanrı ve aklın düşünme süreçlerindeki rolü devre dışı bırakılmaktadır.
Keywords : Kozmolojik, Nedensellik, Tanrı, Akıl, Muhayyile