OSMANLIDA TEFSİR HAŞİYESİ GELENEĞİ: ATÛFÎ ÖRNEĞİ

Authors : Osman KARA

Pages : 41-65

View : 14 | Download : 9

Publication Date : 2017-06-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Amasya; Selçuklu ve Osmanlı Dönemi’nin önemli idari ve kültürel merkezlerinden birisidir. Amasya’da kurulan medreseler ilim ve kültür hayatına büyük katkılar sunmuş, dini ve fenni ilimler alanında birçok ilim ve sanat adamı yetişmiş, başta İstanbul olmak üzere Anadolu’nun değişik şehirlerinde önemli hizmetlerde bulunmuşlardır. Amasya’da yetişen bu çok yönlü âlimlerden birisi de Hayreddin Hızır el-Atûfî’dir. Merzifon’da doğan ve Amasya medreselerinde ders veren hocalardan dini ve pozitif ilimler dersleri alan Atûfî İstanbul’da Saray hocalığına tayin edilmiştir. Daha sonra bu görevinden ayrılan Atûfî camilerde vaaz ve tefsir sohbetleri yapmıştır. Tıp, kelam, tefsir, hadîs ve mantık alanında eserler kaleme almıştır. Hadîs şerhciliği konusunda meşhur olan müellif, tefsir alanında da Osmanlı medreselerinde okutulan Zemahşerî ve Beyzâvî tefsirlerine birer hâşiye yazmıştır. Eserlerin İstanbul kütüphanelerinde el yazma nüshaları mevcuttur. Bu makale hâşiye geleneği çerçevesinde müellifin tefsire yaptığı katkıları analiz etmeyi hedeflemektedir.
Keywords : Atûfî, Hâşiye, Tefsir, Şerh, Medrese