İhtiyaçlar Hiyerarşisini ve İktisadın Bireyini Kur’ân’ın Bazı Âyetleri Üzerinden Değerlendirme

Authors : Arslan KARAOĞLAN

Pages : 202-233

Doi:10.33931/abuifd.690116

View : 17 | Download : 8

Publication Date : 2020-05-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Birey ve toplumların yaşamlarını sürdürmelerinde mal ve hizmetin çok büyük bir önemi vardır. Onlar, bu ihtiyaçlarını temin etmek için üretimin bir üyesi olurlar. Gerek üretim sürecinde gerekse üretim aşamasında yararlanılacak üretim faktörlerinde ihtiyaç kavramı belirleyici bir özelliğe sahiptir. Kur’ân, insanın maddî zevk ve isteklerinin yerine manevî haz ve tatminin sınırlılığını esas alan bir gereksinim yönelişi belirlemiş, üretim, paylaşım ve tüketim ilkelerini bu temel üzerine inşa etmiştir. İnsanın iktisadi eylem ve tutumlarını, ahlaki değerleri ve dini ölçütler biçimlendirmektedir. Bu makalede ihtiyaçlar hiyerarşisinin çerçevesi, değişkenleri ve sabiteleri var mıdır? sorularına cevap aranmıştır. Bu bağlamda Kur’ân’ın, lüks ve gösteriş odaklı tüketime ve israfa getirdiği yasaklamalar gerek birey gerekse toplumun çoğunluğunu ilgilendiren ihtiyaç kalemlerini ve oranını belirleyici olacaktır. Bu makalede, bireysel özgürlük adı altında gereksinimlerin sınırsızlığı algısını yaygın bir görüşmüş gibi gündeme getiren Batı eksenli ekonomi anlayışının Müslüman birey ve toplumları mutlu edemediğine dikkat çekilmiştir.
Keywords : Kurân, ihtiyaç hiyerarşisi, iktisat, israf, üretim