Osmanlı Yerel Yönetiminde İmamın Yeri ve Önemi: Bolu Örneği (19. ve 20. yy)

Authors : Mehmet SÜME

Pages : 116-148

Doi:10.33931/dergiabant.1081788

View : 16 | Download : 10

Publication Date : 2022-05-31

Article Type : Research Paper

Abstract :İmam, günümüzde cemaate namaz kıldıran kimse olarak tanımlanmaktadır. Osmanlı toplumu söz konusu olduğunda ise imam çok daha geniş anlamları ifade eder. Bunlar; kendine uyulan, önder, devlet başkanı, halife, sevk ve idare eden şeklinde sıralanabilir. Bu çalışmada imam kavramının “sevk ve idare eden” anlamından yola çıkarak, Osmanlı yerel yönetiminde üstlendiği görevler, Bolu örneği üzerinden açıklanmaya çalışılacaktır. Osmanlı taşra teşkilatı, eyalet, sancak, kaza, nahiye ve köy/mahalle gibi idarî birimlerinden meydana gelir. Bu teşkilatın alt birimleri olan köy ve mahallenin yönetiminden imam sorumlu olmuştur. İmamın Osmanlı yerel yönetiminde aldığı görevlerin başlangıcını devletin kuruluş aşamasına kadar götürebiliriz. İdarî, malî ve beledî alanlarda bu zaman diliminde pek çok görevi imam ifa etmiştir. 19. yüzyılın ilk yarısında muhtarlık teşkilatının kurulması, resmi olarak imamın görev ve sorumlulukları açısından bir kırılma noktası olmuştur. İmamın yürüttüğü pek çok görev muhtara devredildi. Ancak imam uygulamada, geçmişte yürüttüğü görevleri devletin yıkılışına kadar sürdürdü. Hatta özellikle kırsal kesim söz konusu olduğunda bu sürecin yakın zamanlara kadar devam ettiğini söyleyebiliriz. Bu çalışmada ağırlıklı olarak 19. yüzyıldaki geçiş süreci ve 20. yüzyılın başında meydana gelen gelişmeler ele alınacaktır.
Keywords : İmam, Yerel Yönetim, Bolu, Mahalle, Köy