Üç Sahîfe Üzerinden Tefsir-Hadis İlişkisine Dair Bir Değerlendirme

Authors : Süleyman KAYA

Pages : 302-323

Doi:10.33931/dergiabant.1165078

View : 17 | Download : 8

Publication Date : 2022-11-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalede, erken dönemin en önemli üç sahîfesi olan Sahîfetü Ali b. Ebî Talha, Sahîfetü Abdullah b. Amr b. Âs ve Sahîfetü Hemmâm b. Münebbih üzerinden tefsir-hadis ilişkisi ele alınmıştır. Sahîfetü Ali b. Ebî Talha tamamen garîbu’l-Kur’ân, diğer iki sahîfe tümüyle hadis içeriklidir. Mevcut içeriği ile Sahîfetü Ali b. Ebî Talha’da hadis, diğer iki sahifede de âyet yoktur. Tefsirin en önemli veri kaynağının sünnet olduğu düşünüldüğünde muhtevalarının bu denli ayrışmaması beklenirdi. Üstelik hadis sahîfeleri, inançtan ibadete, ahlâktan muâmelâta ayetlerle birebir ilişkili birçok hususu ele almaktadır. Dahası sahîfelerin isnad edildiği şahıslar, Kur’ân’ın baştan sona ezberlenme geleneğinin arttığı ve toplum nezdinde merkezi bir yer edindiği dönemde yaşamışlardır. Makalede, tefsir-hadis iç içe olması beklenirken sahifelerin içeriğinin neden böyle şekillenmiş olabileceği üzerinde durulmuş; mevcut muhtevaları üzerinden tefsir-hadis ilişkisinin nasıl değerlendirilebileceği açıklanmaya çalışılmıştır. Girişte konunun önemine vurgu yapılmış, sonra üç sahîfenin tarihsel önemine değinilmiştir. Ardından sahîfelerin içerik değerlendirmesine yer verilmiştir. Sonra da ulaşılan veriler ışığında ilgili eserler üzerinden tefsir-hadis ilişkisinin nasıl kurulabileceğine dair değerlendirme yapılmıştır. Çalışmanın bütününde hangi kanaatlere ulaşıldığı sonuç kısmında belirtilmiştir.
Keywords : Tefsir, Hadis, Erken Dönem, Sahîfe, Kitap