4./10. Asır Hadis Metinlerinde “İsnad Hazfi” Üzerine Değerlendirmeler

Authors : İbrahim Sağlam

Pages : 411-429

Doi:10.33931/dergiabant.1521497

View : 58 | Download : 20

Publication Date : 2024-11-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Hadisin iki temel unsuru vardır: isnad ve metin. Hicrî ikinci asırda sened kullanımının yaygınlaştığı, üçüncü asırdan itibaren isnadın, hadisin ayrılmaz parçası haline geldiği ifade edilmektedir. Ancak bu durum isnadın mükemmel haliyle kullanıldığı anlamına gelmemektedir. 4./10. asırda hacimli kitapların kullanımında bazı zorluklar yaşandığı, farklı disiplinlerde muhtasar türü çalışmalar yazılmaya başlandığı ve hacimli eserlerin isnadları hazfedilerek tekrar kaleme alındığı bildirilmektedir. Söz konusu dönemde hadis edebiyatına “isnad hazfi” tabirinin dâhil olduğu yönünde bazı değerlendirmeler bulunmaktadır. Fakat isnad hazfinin görüldüğü ilk örneklerin hangileri olduğu konusu ise ihtilaflıdır. Bu doğrultuda çalışmada; isnad hazfinin ne olduğu, tarihi gelişimi, görüldüğü ilk örnekler, isnad hazfinin gerekçesi ve hadisin sahîh oluşuna tesiri gibi konular, hadis ilminin verileri doğrultusunda ve tümevarım yöntemi kullanılarak irdelenmiştir. Araştırma sonunda, hicrî dördüncü asırda muhtasar eser yazma geleneğinin başladığı, bu dönemde “isnad hazfi” tabirinin hadis edebiyatına dâhil olduğu, cemʿ türü eserlerin buna öncülük ettiği, hadisin sıhhatiyle ilgili ölçünün isnaddan yavaş yavaş eser ve müellife doğru kaydığı sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords : Hadis, İsnad, 4 10 Asır, Muhtasar, İsnad Hazfi