Buhârî’nin Leys b. Sa‘d’dan (ö. 175/791) Yaptığı Ta‘lîklerin Kaynaklarını Analiz

Authors : İbrahim Hanek

Pages : 568-587

Doi:10.33931/dergiabant.1522085

View : 41 | Download : 12

Publication Date : 2024-11-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Buhârî’nin (ö. 256/869) ikinci dereceden hocası sayılan Leys b. Sa‘d’dan (ö. 175/791) yaptığı muallak rivâyetler, Sahîh’inde önemli bir yekûn teşkil etmektedir. Ebû Zer el-Herevî ve İbnü’l-Kayserânî gibi âlimler, Buhârî’nin, bu muallak rivâyetlerin tamamını hocası Abdullah b. Sâlih’ten (ö. 223/838) tahammül edip onu isnaddan düşürdüğünü iddia etmektedir. Ancak İbn Hacer ve Aynî gibi âlimler bu görüşe karşı çıkmakta ve Buhârî’nin bu muallakların önemli bir kısmını Yahya b. Bükeyr ve Kuteybe b. Saîd gibi hocalarından tahammül ettiği ve onları isnaddan düşürdüğünü savunmaktadır. Burada Buhârî’nin mezkûr muallaklar kapsamındaki kaynağını, yani hocalarını doğru bir şekilde belirleyebilmek için, ilgili muallakın hem Sahîh’deki hem de Buhârî’nin diğer eserlerindeki muttasıl tarîklerine müracaat edilecektir. Ancak mezkûr kaynaklardan mevsûl tarîki tespit edilemeyen muallaklar Buhârî’nin dışındaki muhaddislerin tahrîcleri doğrultusunda araştırılacaktır. Buhârî’nin, isnaddan düşürdüğü söz konusu hocalarını, sıhhat şartlarını taşıyıp taşımama yönüyle iki grupta kategorize edilebileceği ve isnaddan sadece Abdullah b. Sâlih’in düşürüldüğü iddiasının muallak rivâyetlerin ekseriyetiyle alakalı olduğu neticesine ulaşıldı.
Keywords : Hadis, Buhârî, el Câmius Sahîh, Talîk, Yahya b Bükeyr