Tanınmayan Bir Şair: Hasan (İlmî) Kozanî ve Bilinmeyen Manzumeleri: Peyember-nâme ve Münâcâtlar

Authors : Hatice Kübra Tekdemir

Pages : 530-547

Doi:10.33931/dergiabant.1534053

View : 73 | Download : 24

Publication Date : 2024-11-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Yazma eser kütüphanelerinde bulunan iki mecmuada, Kozanlı İlmî’ye nispet edilen Peyember-nâme adlı eser ve biri elif-nâme türünde kaleme alınmış üç kısa münâcât fark edilmiştir. Şairin ilgili mecmualardaki tüm eserleri okunmuştur. Araştırmalarımız neticesinde, Kozanlı İlmî’nin Kozanlı Hasan İlmî Efendi olduğu kanısına varılmıştır. İlmî’nin Peyember-nâme’si, esasen, şairin Maraş’tan Kudüs’e uzanan yolculuğunu betimlemektedir. İlmî, seyahat güzergâhında konakladığı mahallerin adını anmakta ve bu mahallerde medfun olduğuna inanılan veya makamı bulunan bazı peygamberleri ziyaret edip onlardan şefaat dilemektedir. Sadece peygamberlerin makamlarını ziyaret amaçlı çıkılan bir yolculuğu tavsif eden Peyember-nâme, konusu itibariyle orijinal bir eserdir. Edebî bir tür olarak peygamber-nâmelerden bahsedilemeyecekse de, eser, bir yönüyle manzum seyâhat-nâmelere; bir diğer yönüyleyse, belirli mahallerin kutsiyetine dikkat çeken manzum fazîlet-nâmelere benzetilebilir. İlmî’nin kısa münâcâtlarından ilki ise bir elif-nâmedir. Edebiyatımızda yüzü aşkın şairin elif-nâme kaleme aldığı bilinmektedir. Makalemizde daha önce tanınmayan bir şair olan Kozanlı İlmî ve eserleri tanıtılacak, ayrıca müellifin, Türk edebiyatında elif-nâme yazan şairlerden biri olduğu ortaya konacaktır.
Keywords : Türk İslâm Edebiyatı, Kozanlı İlmî, Peyember nâme, Elif nâme, Münâcât