AHMED YESEVÎ’NİN HİKMETLERİNDE AȘK TERENNÜMÜ

Authors : KADİR ÖZKÖSE

Pages : 11-28

View : 17 | Download : 9

Publication Date : 2016-12-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Ahmed Yesevî, Allah sevgisinde erimiş ve bu sevginin motive edici gücü ile Orta Asya Türk muhitine başta tebliğcilik olmak üzere çeşitli hizmetlerde bulunmuş büyük bir sûfîdir. Çevresine rağmen olmamış, yaşadığı toplumla bütünleşmiştir. Köylü, kentli herkesle diyalog kurabilmiş, basit bir göçebenin olduğu kadar, sultanların da gönlünü kazanmıştır. Onun İslâm’ın esprisinde bulunan “sevgi” boyutunu yakalaması, bir inkılaba neden olmuştur. Gerçekten bir vâris-i Muhammedî ve insân-ı kâmil olan Ahmed Yesevî, kurucusu olduğu tarikatı ve devrinde yetiştirdiği derviş ve talebeleriyle `Pîr-i Türkistân` sıfatıyla bir büyük evliya olarak şöhret kazanmıştır. Diğer taraftan Türk dili ve edebiyatında bir büyük çığır açmış, kendisinden sonra gelen Yûnus Emre, Eşrefoğlu Rûmî, Niyâzî-i Mısrî, Aziz Mahmûd Hüdâyî gibi Anadolu; Süleyman Atâ ve Ali Şir Nevâî gibi birçok Türkistan tekke şairlerine, ruh ve manada olduğu gibi, dil ve nazımda da rehberlik etmiş, Türk tasavvuf şiirinin `pîr` i olmuştur. Onun rehberliğinde Türk dili ile yazılmış tasavvufî ve edebî eserler İslâm Edebiyatı içinde ayrı bir kol teşkil etmiş ve sağlam bir yer alabilmiş- tir. Ahmed Yesevî`nin miladi XII. asırda tohumunu atarak gerçekleştirdiği bu büyük iş, onun bir `insân-ı kâmil`, bir `pîr` oluşunun, yani manevi şahsiyetinin neticesidir. Zira o, `sekiz asırdır zamanın bütün inkılaplarına ve zevk değiş- melerine mukavemet ederek yaşayan, sekiz asırdır birçok şaire taklit örneği olan, büyük halk kitlesinin zevkine asırlarca nazımlık vazifesi îfâ eden bir edebî eser` vücuda getirmiştir. Onun diktiği Türk Tasavvuf Şiiri ağacı Yûnus Emre`nin dilinde Anadolu`da kemalini bulmuş, olgun meyvelerini vermiştir
Keywords : Ahmed Yesevî, Tasavvuf, Aşk, Tarikat, Hikmet