AŞIRI/ÇOK ZAYIF HADİS: TARİHSEL BİR KAVRAM ANALİZİ

Authors : Fatma Betül ALTINTAŞ

Pages : 1047-1063

View : 13 | Download : 10

Publication Date : 2019-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :      Zayıf hadis, sahih ve hasen hadis şartlarını taşımayan rivayetlerdir. Zayıf hadislerin zayıfl ık dereceleri birbirinden farklıdır. Hadis usulüne göre, bazı zayıf  hadisler başka rivayetlerle desteklendiğinde hasen derecesine çıkabilirken, bazı zayıf hadisler bu takviyeye uygun değildir. Bu şekilde yükselmeye uygun olmayan ve mütâbi veya şâhidleri bulunsa da içinde bulundukları zayıfl ıktan kurtulamayan hadislere “çok/aşırı zayıf hadis” denilebilir.      Hadis ıstılahlarının çoğunda olduğu gibi rivayetlerin zayıfl ığının derecesine dair ifadeler ile “çok/aşırı zayıf hadis” kavramı da belli sebepler doğrultusunda ve tedrîcen ortaya çıkmıştır. Bu çalışmada, “çok/aşırı zayıf hadis” tabirinin ortaya çıkış serüveni üzerinde durulmuş, hadis usûlüne göre hangi rivayetlerin çok zayıf kabul  edildiğine ve çok zayıf hadislerin tespit yöntemlerine değinilmiştir. Rivayetlerin zayıfl ıklarının dereceleri ile bağlantılı düşünülebilecek kullanımların hadis usulüne dair eserlerde farklı tabirlerle de olsa ilk olarak hicri VII. yüzyılda görüldüğü; rivayetlerin çok/aşırı zayıfl ığına dair ıstılahın ise hicri VIII. yüzyılda zayıf hadislerle amel şartlarına dair tartışmalarla birlikte yaygınlık kazandığı tespit edilmiştir.
Keywords : Çok Zayıf hadis, Zayıf Hadis, Hasen Hadis, Mütâbi, Şâhid