MUKTEZAY-I HALİN DAVET DİLİNDEKİ YERİ VE İLETİŞİME ETKİSİ

Authors : Cüneyt MARAL

Pages : 311-328

View : 15 | Download : 9

Publication Date : 2020-06-15

Article Type : Other Papers

Abstract :İnsanın ayırt edici özellikleri arasında yer alan iletişim belirli öncüller göz önüne alınarak icra edilmelidir. Kur’ân-ı Kerîm de fesahat ve belagatin önde olduğu bir topluma hitaben bu öncülleri kullanmıştır. Bu Kur’ânî yöntemden de anlaşıldığı gibi genel anlamda muhatabın durumu önem arz etmektedir. Kur’ân’ın da muhatabın durumunu göz önüne alarak hitapta bulunması iletişim sırasında, belagatte “sözün söylendiği yerin ve zamanın gereklerine uygun olması”nı ifade eden muktezay-ı halin, dikkate alınması gerektiğini göstermektedir. Bu husus dikkate alınarak son dönemlerde sıkça dile getirilen davet dilinin/alanın teşekkül edilmesi konusunda ve niteliği hakkında ipuçları elde edilebilir. Hz. Peygamberde tebliğ, ümmette ise irşâd, vaaz, nasihat vb. kavramlarla İslâm’ın aktarılması ve İslâm’a çağrı olarak ifade edilen “davet”in özel bir dil alanına sahip olması gerektiği şüphe götürmez bir gerçektir. Bu makalede klasik belagat anlayışının önemli öncülü olan muktezây-ı hal ve modern dünyanın önde gelen bilimlerinden iletişim biliminin kesiştiği noktadan hareketle günümüzde yeni bir hitap alanı oluşturma çabalarına bu zaviyeden bir nebze de olsa katkı sağlanmaya çalışılacaktır.
Keywords : Muktezayı hal, Davet dili, Muktezay ı hal, Mesaj, Alıcı, Kaynak