TÜRK BELÂGATINDA HASR YOLLARI VE KUR’ÂN MEÂLLERİNİN ÂYETLERDEKİ HASRI YANSITMA BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Authors : Osman ARPAÇUKURU

Pages : 1049-1086

View : 14 | Download : 10

Publication Date : 2020-09-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Hasr, Kur’ân’ın çokça başvurduğu özlü, güçlü ve edebî nitelikli  üstün bir üslûptur. Bu üslûp sayesinde, bir şeyin belli bir şeyde  bulunduğu, ondan başkasında bulunmadığı ifade edilir. Türk dili  ve belâgatında hasr üslûbuna yönelik çalışmalar yok denecek  kadar azdır. Bu durumun neden olduğu bilgi eksikliği meâllerde  önemli dil ve anlatım problemlerine yol açmaktadır. Hasrla gelen  âyetlerin meâllerinde anlam kayıpları olmakta, hasrın belli bir  yolunu gerektiren ilahî hikmet ve maksat da kaybolmaktadır.  Meâlleri hasr açısından inceleyen bazı yayınlar bulunmaktadır.  Bu araştırmanın onlardan farkı, sorunun tespitinden ziyade çözüm  odaklı olmasıdır. Araştırma, Türk belâgatında hasrın yollarını ana  hatlarıyla ele almakta ve böylece meâllerde hasrı ifadede görülen  dil ve anlatım problemlerini aşmaya imkân vermektedir. Ayrıca  Kur’ân’ın hasr üslûplarına denk veya yakın Türkçe üslûplar  önermektedir. Araştırmada klasik, akademik ve sosyal tabanlı nitelikte yirmi  meâl kitabı incelenmiştir. Meallerin kritiğinde Arapça ve  Osmanlıca belâgat kaynakları ve belli başlı tefsirlerin yanında  Türkçe dilbilgisi kitapları, Osmanlıca ve Türkçe sözlüklere  başvurulmuştur.
Keywords : Belâgat, hasr, Kasr, Kurân, Meâl, Dil ve Üslûp Sorunları