İSLÂM HUKUKUNDA ŞART NAZARİYESİNE FARKLI YAKLAŞIM: İBN HAZM (Ö. 456/1064) VE İBN TEYMİYYE (Ö. 728/1328) ÖRNEĞİ

Authors : Abdulbasıt SALTEKİN

Pages : 981-998

View : 16 | Download : 13

Publication Date : 2020-09-15

Article Type : Research Paper

Abstract :İslâm mali muamelat hukukunun imkânlarının araştırılması, alanda çalışma yapan araştırmacılar açısından önem taşımaktadır. Akit nazariyesi üzerine birçok çalışma yapılmış olmasına karşılık akdin mahiyetini, yapısını belirleyen; taraflara hak ve sorumluluklar yükleyen şart nazariyesi üzerine yeterince çalışma yapılmadığı, konunun önemine binaen şart nazariyesi üzerine farklı çalışmaların yapılması gerektiği kanaatindeyiz. İslâm mali muamelat hukukunda şart nazariyesinin anlaşılmasında iki farklı bakış açısının hakim olduğu görülmektedir. Bu konuda iki karşıt çizgiyi temsil eden İbn Hazm ve İbn Teymiyye’nin konuya yaklaşımlarının ortaya konması bu noktada önem arz etmektedir. İbn Hazm’ın temsil ettiği çizgiye göre asıl olan, geçerli olduğuna dair şer‘î delil bulunmayan hiçbir şart meşru kabul edilmez. Karşıt çizginin temsilcisi olan İbn Teymiyye’ye göre ise yasaklayıcı hüküm bulunmadığı müddetçe akitte zikredilen her türlü şart geçerli sayılmaktadır. Çalışmamızda öncelikle bu iki uç arasına yerleştirebileceğimiz diğer mezheplerin şart nazariyesini genel hatlarıyla ortaya koyduktan sonra İbn Hazm ve İbn Teymiyye’ye ait yaklaşımları detaylarıyla inceleyeceğiz.
Keywords : Şart nazariyesi, Sahîh şart, Fâsit şart, İbn Hazm, İbn Teymiyye