ŞEMSEDDİN SEMERKANDÎ’NİN BİLGİ TEORİSİ

Authors : Fatih KURT

Pages : 955-974

View : 15 | Download : 12

Publication Date : 2021-09-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkistan’ın seçkin âlimlerinden olan Şemseddin Muhammed b. Eşref el-Hüseynî es-Semerkandî insert ignore into journalissuearticles values(ö. 702/1303); Mâtürîdî okulunda yetişen, metafizik âlemle ilgili felsefe, kelâm ve dinlerin yaklaşımlarını değerlendirebilecek boyutta bilgi birikimine sahip biridir. O, bilgi teorisinde de bu niteliğini yansıtmış, bilgi kuramını oluştururken, konuyla bağlantılı farklı yaklaşımları değerlendirmiş ve kendi bilgi birikimi doğrultusunda en isabetli olarak gördüğünü seçmiş veya başkalarından farklı kendi özgün yaklaşımını ortaya koymuştur. Semerkandî, bilgi kuramında Ehl-i sünnet verileri çerçevesinde, daha çok Mâtürîdî eksenli bir yaklaşım sergilemekle birlikte, kendisine özgü bir bilgi teorisi oluşturmuştur. Yazar bunu gerçekleştirirken konuyla bağlantılı tüm verileri ele almış, yeterli ve yetersizlikleri üzerinde değerlendirmelerde bulunmuş ve nihai olarak da kendi tercih ve yaklaşımını belirtmiştir. Makalede müellifin beslendiği kaynak olarak Mâtürîdî’nin bilgi teorisi üzerinde durulmuş ve Semerkandî’nin konuyla ilgili yaklaşımı tespit edilmiştir. Yazar, kendinden önceki filozoflar ve din mensuplarının insert ignore into journalissuearticles values(milliyyûn); bilgi teorileri üzerinde durmuş, Mûtezile ve Ehl-i sünnet kelâm bilginlerinin görüşlerini değerlendirmiş, kendi yaklaşımını sergileyerek bilgi teorisini oluşturmuştur.
Keywords : Şemseddin Semerkandî, Mâtürîdî, Metafizik, Bilgi Teorisi, Kelâm