Haram Kelimesinin Muhtevası ve Kattığı Semantik Değere Dair Bir İnceleme

Authors : Murat Oltulu

Pages : 129-166

Doi:10.61304/did.1393422

View : 334 | Download : 123

Publication Date : 2024-03-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Kur’an semantiğinin bir alt birimi olan ‘yasaklı’ semantik alanın odağında bulunan حََرََامٌٌ kelimesinin muhtevası ve bu muhteva aracılığıyla kattığı an???? lamsal değerin Kur’an bağlamında analizi, makalemizin konusunu oluşturmaktadır. Nesnelerin, kişilerin ve eylemlerin aleladelikten ayrılıp zihinsel olarak hususî bir varlık düzeyine yükselmesini sağlayan ve kendisiyle ileti???? şimde çeşitli kısıtlamaları zorunlu kılan حََرََامٌٌ sözcüğünün bu etkiyi gerçek???? leştirme keyfiyeti, insan doğası ve yaşamı dikkate alınarak betimlenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla öncelikle, insan için tehlikeli olduğundan kısıtla???? malar getiren ve haram sözcüğünün ‘kirlilik’ yönünün ifadesini oluşturan رِِجْْسٌٌ , نَجَََسٌٌ ve خََبِِيثْْ gibi anahtar kavramlar ağı tahlil edilmiş; sonrasında da insan için hayatî olması hasebiyle yasaklar getiren ve kelimenin ‘ulvîlik’ boyutunun ifadesi olan طُُهْْرْْ, بَرَََكََةٌ ve فََضْْلْْ gibi anahtar kavramlar ağı analize tabi tutulmuştur. Böylece Kur’an öncesi dönemde semantik ağı oldukça geniş olan ‘haram’ kavramının sınırlarının nasıl daraltıldığı, muhtevasının nasıl dönüştürüldüğü ve nihayet din dışı haram algısından dinî haram al???? gısına, bir zihniyet dönüşümünün nasıl gerçekleştirildiği tasvir edilmeye çalışılmıştır.
Keywords : Haram, Rics, Necîs, Habîs, Tuhr, Bereket, Fazl