Ebû Ca‘fer et-Tahâvî (ö. 321/933) ve Ebû Bekr er-Râzî el- Cessâs’ın (ö. 371/981) Ahkâmü’l-Kur’ân’larının Rivayet ve Re’y Kullanımları Açısından Karşılaştırılması

Authors : Zeyneb Soyarslan

Pages : 423-460

Doi:10.61304/did.1355780

View : 209 | Download : 158

Publication Date : 2024-06-24

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada hicrî 3. asrın sonları ile 4. asrın başlarında yaşamış olan Ebû Ca‘fer et-Tahâvî ve hicrî 4. asırda yaşayan Ebû Bekr er-Râzî el-Cessâs’ın Ahkâmü’l- Kur’ân adlı tefsirleri karşılaştırılmıştır. Bu çalışmadaki karşılaştırma Hanefî olan müfessirlerin kullandıkları genel yöntem ile sınırlıdır. Müfessirlerin tefsirlerindeki yöntemlerine ışık tutacağı düşünülerek öncelikle hayatları, yaşadıkları dönem, eserleri ve ilmî birikimleri hakkında kısa bilgiler verilmiştir. Ahkâmü’l-Kur’ânlar arasındaki karşılaştırma müfessirlerin rivayet malzemelerini istihdamları ve re’ye müracaatları açısından iki ana başlık altında yürütülmüştür. Rivayet konusu kapsamında müfessirlerin Kur’an’ı, Kur’an, sünnet, sahâbe/tabiîn sözleri, nüzûl sebepleri ve nâsih/mensûh ile tefsir etme yöntemleri incelenmiştir. Re’y konusu kapsamında ise tefsirlerin hadis ve fıkıh usûllerine müracaatları örneklerle açıklanmıştır. Çalışmada tarihsel verilerin karşılaştırmalı olarak incelenmesi yöntemi benimsenmiştir. Sonuçta her iki Ahkâmü’l-Kur’ân’da rivayete dayanan bilginin egemen olduğu ancak re‘ye de önem verildiği görülmüştür. Bu makale hicrî 3. ve 4. asırlarda telif edilmiş olan iki Hanefî ahkâm tefsirinin yöntemlerine ışık tutması bakımından önemlidir.
Keywords : Tefsir, Ahkâmül Kurân, et Tahâvî, el Cessâs, Hanefî, Rivayet, Rey