Mukâtil’den Günümüze Vücûh-Nezâir Tanımları

Authors : Nadiye Bulut

Pages : 461-498

Doi:10.61304/did.1424273

View : 197 | Download : 113

Publication Date : 2024-06-24

Article Type : Research Paper

Abstract :Vücûh-Nezâir ilmi, tefsir ilminin bir alt dalı veya tefsir usulünde ulûmü’l-Kur’ân içerisinde ele alınan, tedvini İslâmi ilimlerin ortaya çıkışından önceye dayanan, Kur’an’ın Kur’an’la tefsirinin en erken örnekleri olan ve Kur’an lafızlarının geçtiği her yerde kazandığı farklı anlamları araştıran bir ilimdir. Tarihten günümüze gelinen noktada Vücûh-Nezâir ilmine dair çeşitli tanımlar yapılmıştır. Ancak bu tanımlar, ilk dönem müelliflerinin maksadını tam olarak yansıtmadığı gibi, ilgili kavramları muhtevasının dışına taşımış, özellikle de son dönem Vücûh-Nezâir anlayışıyla, konunun Nezâir boyutu çok farklı bir anlama bürünmüştür. Kavramların Vücûh-Nezâir literatüründeki kullanımdan farklı şekillerde tanımlanmasının sebebi kanaatimizce, bu alanda yazılan ilk dönem eserlerinde tanımlarının net bir şekilde yapılmamış olmasındandır. Kur’an’ın anlaşılması ve yorumlanması uğrunda âlimler tarafından önem atfedilen, ilk devirlerden itibaren eser telif edilen Vücûh-Nezâir ilmine dair yapılan bu çalışmada, tanımlar incelenerek değerlendirmesi yapılmış ve ilmin tanımı, bu ilmin müessisi ve ilk müellifi Mukâtil b. Süleymân (ö. 150/767) ve onun izinden giden âlimlerin maksatlarını ortaya koyacak şekilde oluşturulmaya çalışılmıştır.
Keywords : Tefsir, Vücûh Nezâir, Mukâtil, Tanımlar, Tarihî Süreç