Sledy oguzskogo vlijanija v sajanskih turskih jazykah

Authors : V I Rassadin

Pages : 23-30

View : 18 | Download : 14

Publication Date : 2013-06-01

Article Type : Research Paper

Abstract :V. İ. Rassadin, Rusya Federasyonu’nun Sibirya bölgesinde kullanılan Tofalar, Soyot ve Tuva lehçelerini, Moğolistan’da yaşayan Uygur Uryanhayları ve Tsatanlarının konuşma dillerini, Kökmonçak ve Tsengel//Somon Tuvalarının diyalektlerini Türk dilinin Doğu-Hun kolunun Uygur-Oğuz dalı içerisinde Sayan Türk dilleri grubu olarak sınıflandırmaktadır. Makalede, bu dillerin Oğuz lehçelerinde de yer alan, ancak diğer Türk lehçelerinden farklı fonetik, morfolojik ve leksik özellikleri tespit edilir: Kelime başında tonsuz t ve k ünsüzleri yerinde zayıf telâffuz edilen d ve g sesleri yer alır: Don, daş, doruğ, dağ, gel, gök, gan, gar vb; Kelimenin ilk hecesindeki ünlünün gırtlaksallaşması sonucunda farklı anlamlar belirir: at ‘ad, isim’; a’t ‘at’; kap ‘çuval’; ka’p- ‘ağzınla tutmak’; öt ‘öd, safra’; ö’t- ‘sokulmak’; ot ‘ateş’; o’t ‘ot’ vb. Oğuz ve Sayan Türk lehçelerinde morfolojik paralellik olarak fiilden sıfat yapan ek (Tof. -ğlığ, Eski Türkç. -γlϊ, Türkiye ve Azerb. Türkçelerinde -ılı varyantları) kullanılır: Tof. diziğliğ, Türk. dizili, Azerb. yığılı, Eski Türkçe. jazϊγlϊγ ‘çözülmüş’ vb. Oğuz ve Sayan Türk lehçeleri arasındaki en yaygın dil paralellerinin leksik düzeyde olduğu gösterilir: Tof., Tuv. duş-, Türkm. duş-, Azerb. tuş kel- ‘karşılaşmak’; Tof., Tuv. düün, Türk. dün, Gagavuz. dün, Türkm. düyn, Azerb. dünәn vb. Söz konusu paralellerin Oğuzların etkisiyle Eski Türkçe döneminden beri Sayan Türk dillerinde kullanıldığı vurgulanmaktadır
Keywords :