Türkiye Türkçesinde Zaman Metaforları: Bilişsel Dil Bilimsel Bir Yaklaşım

Authors : Eser Ördem

Pages : 119-136

View : 21 | Download : 15

Publication Date : 2014-06-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma, zaman metaforlarını sistematik bir şekilde ele alan bilişsel dil bilim kuramından yola çıkarak Türkiye Türkçesindeki zaman metaforlarını incelemeyi hedeflemektedir. Bilişsel dil bilimde, son yıllarda birçok farklı dilden örneklerle zaman kavramı ve zaman metaforu üzerinde durulmuştur. Ancak, Türkçedeki zaman metaforları üzerine şu ana kadar ayrıntılı bir inceleme yapılmamıştır. Aslında Türkiye Türkçesinde zaman kavramının göstergesi olan birkaç sözcük olmasına rağmen bu çalışmada sadece Arapçadan alınan zaman ve vakit sözcükleri ele alınacaktır. Bu sözcükler, Türkçede gündelik yaşamda devamlı olarak birbirinin yerine kullanılıyor gibi görünse de Evans’ın anlam bilimsel sınıflandırması temel alınarak zaman ve vakit sözcüklerinin benzer olduğu kadar, farklı anlamlarda kullanıldığı da gösterilmiştir. Çalışma göstermiştir ki, vakit ve zaman sözcüklerindeki temel ayrım anlam bilimsel olarak süreç ve matris anlamlarında ortaya çıkmaktadır. Vakit, anları da içinde barındıran ve zamanı sistematik olarak bölen birimlerden oluşurken, zaman vakitten farklı olarak daha kapsayıcı özelliğiyle matris anlamında kullanılır. Diğer bir deyişle, vakit sözcüğü, bölümlenmiş bir zaman dilimini dile getirerek zaman sözcüğünden ayrılır. Aynı şekilde zaman sözcüğü daha çok matris olarak kullanılmasına rağmen, vakit sözcüğü daha çok süreç anlamında kullanılmaktadır
Keywords : zaman, metafor, bilişsel dil bilim, anlam bilimsel sınıflandırma