ULAÇ (FİİLİN ZARFSI ŞEKLİ) KAVRAMI ÜZERİNE

Authors : Viktor Guzev, Özlem Deniz Yilmaz

Pages : 19-29

View : 17 | Download : 31

Publication Date : 2015-11-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Dil biliminde yerleşmiş görüşe göre, ulaç, esas eyleme tâbi ikincil (yani yardımcı, ilâve) eylem ileten bitimsiz (infinit) ve şahıssız fiil şeklidir. Ancak bu tanım, ulaç oluşumları bakımından zengin Türk dili malzemesi verileriyle doğrulanmadığı için, bizce yeniden işlenip geliştirilmelidir. Türkiye Türkçesinde -Dİ -(y)Elİ, -Dİ mİ, -mİş -mEmİş (idi), -Dİ mİ (idi), -mİyor mİ, -mEz mİ, -sE gibi belirteç (sirkonstans) anlamlarına sahip bitimli (finit) şekillerin varlığı, ulaçların bitimsiz fiil ad(lık) şekilleri oldukları tezini şüpheli kılar. Bu oluşumların bitimli şekil olması, ulaç olmalarına engel teşkil etmemekte, diğer bir deyişle belirteç anlamı, bitimli şekil anlamıyla çelişmemektedir. Üstelik yukarıda sıralanan bitimli ulaç şekilleri ile -DİğİndE gibi belirteç anlamlı oluşumlar, yerleşmiş görüşün tersine,ulaçların çekimlenebilen, dolayısıyla şahıs anlam birimcikleri (semleri)’ne sahip olabilen şekiller de olduğunu gösterir. Makalede bu görüşler doğrultusunda ulaç kavramı ele alınıp işlenmektedir.
Keywords : fiil çekimi ulamları, ulaç ulamı, ulaç