YENİSEY VE KIRGIZİSTAN YAZITLARINDA YÖNELME HÂL EKİ NÖBETLEŞMESİ

Authors : Sümeyra Alan

Pages : 123-130

View : 18 | Download : 15

Publication Date : 2019-05-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkiye Türkçesinde hâl kavramı, bir ismin cümle içinde başka bir kelimeyle ilgi kurmak üzere veya ek alarak girdiği durum olarak tanımlanırken, durum ekleri ise; genellikle adlarla tümcenin asıl öğesi olan yüklem arasında ilişki kuran, tümce içindeki isimleri diğer sözcüklere değişik anlam ilişkileri çerçevesinde bağlayan biçimbirimler olarak tanımlanmaktadır. Türkiye Türkçesinde ismin yalın hâl, araç, bulunma, çıkma, eşitlik, ilgi, yönelme, yükleme ve yön gösterme hâli olmak üzere dokuz hâli vardır. Bu hâl durumlarına gelen ekler kendi kazandıkları anlam dışında yeni anlamlar ifade etmeye de yararlar. Hâl eki nöbetleşmesi olarak da özetleyeceğimiz bu durum Yenisey ve Kırgızistan Yazıtlarında da gözlenmiştir. İsmin yönelme hâli (datif) olarak tanımlanan hâlin yalın hâl (nominatif), bulunma (lokatif), ayrılma (ablatif) ve ilgi (genitif) durumları yerine kullanılması makalemizin ana temasını oluşturmuş olup yazıtlarda yer alan örnekler elimizdeki diğer çalışmalarla karşılaştırmalı olarak incelenmiş, incelenen metinler örneklerle tanıklanmış, okuma ve yorum farklılıkları belirtilmiştir.
Keywords : yenisey yazıtları, kırgızistan yazıtları, hal eki, nöbetleşme