TARİHÎ VE ÇAĞDAŞ TÜRK YAZI DİLLERİNDE YALIN (SOYUT) DURUMDAKİ SÖZCÜK YA DA SÖZCÜK ÖBEKLERİNİN TÜMCEDE ZAMANI BELİRTMELERİ

Authors : Erdal Şahin

Pages : 47-64

View : 21 | Download : 16

Publication Date : 2020-11-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Tarihî ve çağdaş Türk yazı dillerinde, sözce ya da tümcelerde zamanı sınırlamak için kullanılan sözcük ya da sözcük öbekleri türlü işlev ve anlam farklarıyla yalın (soyut), belirtme, yönelme, bulunma, çıkma, eşitlik veya araç durumlarında bulunurlar. Çalışmada, tümcelerde zamanı yalın (soyut) durumda belirten sözcük ve sözcük öbekleri incelenmiş, bunların sözcük bilgisel ve söz dizimsel değerlendirilmeleri yapılmıştır. Tümcelerde zamanın yalın (soyut) durumdaki sözcük ya da sözcük öbekleriyle sınırlandırılarak ifade edildiği Türk yazı dillerinde zaman bölümü adlarının türlü adlarla tamlandıkları ad tamlamaları ya da belirtme sıfatları veya sıfat-fiil biçimleriyle tamlandıkları sıfat tamlamaları; ‘zaman’ anlamlı adların türlü adlarla tamlandıkları ad tamlamaları ya da belirtme sıfatları veya sıfat-fiil biçimleriyle tamlandıkları sıfat tamlamaları; herhangi bir tamlamanın kurucusu olmayan, zaman belirteci olarak kullanılan zaman bölümü adları ile geçmiş, şimdi veya gelecekle ilgili eylem zamanı duyarlı ya da duyarsız belirteçler tümcede yalın (soyut) durumda bulunurlar. Türk yazı dillerinin bazılarında belirtme sıfatları ile zaman adlarının oluşturduğu sıfat tamlamalarında her iki unsur da anlamlarını korumalarına rağmen zaman adları kendilerini tamlayan belirtme sıfatları ile ses bilgisel birleşip kalıplaşarak birleşik zaman belirteçleri de oluşturmuşlardır.
Keywords : tarihi türk yazı dilleri, çağdaş türk yazı dilleri, durum ekleri