Çağdaş Türk Lehçelerindeki -(A)wXk/-(A)vXk Eki Üzerine

Authors : Dilek Kaplankiran

Pages : 75-92

View : 19 | Download : 18

Publication Date : 2021-05-31

Article Type : Research Paper

Abstract :ÖZ:Dil çalışmaları açısından eklerin nasıl teşekkül ettiği, işlevlerinin neler olduğu ve hangi değişimlere uğradığının tespiti önem taşımaktadır. Ekler, dönemlere ve bulunulan coğrafyaya göre farklılık göstermekle birlikte bazen anlam ya da şekil değiştirerek karşımıza çıkabilmektedir. Çalışmada tarihi Türk lehçelerinde birkaç örnekte kendini gösteren; günümüz Türk lehçeleri yazı dilinde ise -Türkmen Türkçesi ile Kıpçak grubu lehçelerde- yaygın olarak kullanılan; Türkiye Türkçesi yazı dilinde bulunmayan ancak ağızlarda karşımıza çıkan -(A)wXk eki ele alınmaktadır. Sözlük ve dilbilgisi kaynaklarından yararlanılan bu çalışmayla Çağdaş Türk lehçelerindeki -AwXk eki ile türetilen söz varlığı ortaya çıkarılmış; ekin hangi işlevlerde kullanıldığı, hangi yapılarla bir araya geldiği; türettiği kelimelerin hangi anlamları taşıdığı ele alınmış ve kullanım alanları tespit edilmiştir. Ekin, hayvan; bitki; hastalık; araç gereç (alet); yer ve mekân; organ ve vücuda özgü uzuv adları; soyut ve çeşitli somut adlar ile sıfat türettiği görülmektedir.
Keywords : A wXk, yXk, fiilden isim yapım eki