Harezm Türkçesi Kur’ân Tercümesi Meşhed Nüshası’nda [293 No.] İkili Kullanımlar

Authors : Filiz Kaynak

Pages : 225-246

Doi:10.54316/dilarastirmalari.1059118

View : 24 | Download : 12

Publication Date : 2022-05-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Harezm-Altın Ordu Türkçesi ile yazılan eserlerde Oğuz ve Kıpçakçanın etkisiyle ses ve şekil özelliklerinde birtakım ikili kullanımları görmek mümkündür. Bu eserler arasında yer alan satırarası Kur’ân Tercümelerinden Meşhed Nüshası [293 No.], Türk dili ve tarihi açısından oldukça önemlidir. Eser farklı lehçelere ait karakteristik özellikleri bir arada bulundurmasından dolayı ses ve şekil bilgisi açısından karma bir dil yapısına sahiptir. Bu sebeple eserde yer alan ikili kullanımlar çalışmamızın ana konusunu oluşturmaktadır. Bu makalede ilgili nüsha ses bilgisi açısından incelenerek ünlü değişimleri (/a/ ~ /ı/, /a/ ~ /o/, /a/ ~ /u/, /e/ ~ /i/, /e/ ~ /ö/, /i/ ~ /ı/, /u/ ~ /ı/, /ü/ ~ /e/, /ü/ ~ /i/); ünsüz değişimleri (/b/ > /w/, /d/ > /y/, /ġ/ > /ķ/, /g/ > /v/, /g/ > /w/, /ķ/ > /ħ/, /r/ > /z/, /t/ > /đ/, /w/ > /v/ > /f/, /z/ > /s/); ünlü ve ünsüz düşmeleri (/a/, /e/, /ı/, /u/ ve /ġ/, /g/, /l/, /n/, /w/), ünsüz türemesi (/y/), göçüşmesi ve ikizleşmesi (/t/, /ķ/ ) gibi ses olaylarında ortaya çıkan ikili kullanımlar ele alınacak, eserde farklı lehçelere ait özellikler belirlenmeye çalışılacaktır.
Keywords : Harezm Türkçesi, Meşhed Nüshası 293 No, ikili kullanım