Avertive marking in Turkmen and Uyghur: On some characteristic features

Authors : Gulshen Sakhatova

Pages : 183-197

Doi:10.54316/dilarastirmalari.1103035

View : 17 | Download : 12

Publication Date : 2022-05-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada Doğu Oğuz Türk dilleri grubunda yer alan Türkmencede ve Kıpçak Doğu Türk dilleri grubunda bulunan Uygurcada anlamını şekillendiren gramer ve sözlüksel mekanizmalar incelenecektir. Her iki dilde de bu anlamı ifade eden yapıların {tas} işaretleycisini içermesi ilgi çekicidir. Bu benzerliğin yanı sıra, yapılarda biçimsel ve anlamsal değişiklikler görülmektedir: {tas} işaretleycisinin Türkmencede özerk ve fiile bağlı olmadığı görülürken, Uygurcada onun, Kal- fiilin bir bileşeni, yani {tas Kal-} ‘az kal-/yaklaş-’ şekilinde kullanımında olduğunu görmek mümkündür. Ayrıca, Uygurca kompleks bir fiil yapısını sunurken, Türkmencedeki fiil biçim oldukça sadedir. Çalışmada, yukarıda adı geçen özelliklerin incelenmesi ve karşılaştırılmasıyla birlikte, {tas} işaretleycisinin iki dilde farklı işlevlere üstlendiğini, onun çeşitli gramerleşme sürecinden geçmiş oduğu ve Türkmencedeki kökü {tas-/taz-/tis-} kökenli fiillere dayanabileceğine dair başlangıç niteliğinde varsayımlar öne sürülmüştür.
Keywords : Türkmence, Uygurca, yaklaşma,