Önvarsayım, Belirsizlik Barındırır mı?

Authors : Seçil Hirik

Pages : 87-107

Doi:10.54316/dilarastirmalari.1450967

View : 92 | Download : 206

Publication Date : 2024-11-10

Article Type : Research Paper

Abstract :İletişimin temel nesnesi olan bilgi, onu kullanan öznenin ona hangi açılardan baktığına, hangi koşullara göre değerlendirildiğine göre değer alır. Birden fazla ölçütü olan bilgi, yalnızca felsefeciler arasında değil aynı zamanda dilbilimciler arasında da tartışmalı olgulardandır. Bilginin temel nitelikleri arasında doğruluğu ve kesinliği meseleleri gelmektedir. Bilginin doğruluğu, özne ve nesne arasındaki örtüşme ile ele alınır. Bilgiyi doğru yapan ilkeler, doğruluk koşulları ile sunulurken çalışmalarda öznenin nesnesine uygunluğu ya da gösterenin gösterilenle örtüşmesi sıralanabilir. Gönderim yapılan unsurun karşılığının dış dünyada olup olmaması doğru bilgi-yanlış bilgi ikilemini ortaya çıkarmaktadır. Bilginin doğruluk koşulları kadar etkili olan diğer bir olgu da kesinliği meselesidir. Kesin bilgi, doğru bilgiden bahsi edilen olay/durumun gerçekleşmiş/tamamlanmış olup olmaması bakımından ayrılmaktadır. Kesin bilgi, dilsel çerçevede farklı görünümlerde kendini belli eder. Bunlardan biri de önvarsayımlardır. Önvarsayım, konuşurun muhatabının bildiğini varsaydığı ön kabulleri içeren kesinlik göstergeleridir. Bu çalışmada Türkçede kesinlik işaretlediği düşünülen önvarsayımların içerisine yerleşik olan kesinlik dışılık göstericileri ele alınmıştır. Söz konusu kesinlik dışılık sözceye belirsizlik katan morfolojik, leksik, sentaktik ve çıkarımsal/anlambilimsel göstericilerle kodlanmaktadır. Çalışmanın örneklemini oluşturan Türkçe sözceler, önerme değeri verilerek ve felsefi temeller dikkate alınarak tartışılmış, böylece bağlamsal yorumlama ile önvarsayım içerisine yerleşik belirsizliklerin giderilebileceği iddia edilmiştir.
Keywords : Bilgi, doğruluk, kesinlik, önvarsayım, belirsizlik, Türkçe